کار تیمی در نارساخوانی
گفتار درمانگر: مشکلات مربوط به یادگیری خواندن، نوشتن و هجی کردن را درمان میکند.
کاردرمانگر: تعادل و بی دقتی و ناشی گری
روانشناس:کار بر روی ادرکات و مسائل شناختی از قبیل :
حافظه
توجه وتمرکز
اپتومتریست: حرکات چشم وتعقیب چشمی
اصول درمان:
در درمان اختلالات خواندن و نوشتن و نارساخوانی می توان از دو رویکرد بهره برد. رویکرد سنتی و رویکرد عصب روان شناسی شناختی. در درمان از نوع اول به علامت ها پرداخته میشود و با درمان علائم در رفع مشکل کودک بر می آیند. مثلاً کودک در دیکته نویسی ضعیف است به دلیل کمبود حافظه شنیداری.
در نتیجه تمریناتی در جهت افزایش زمان و گنجایش حافظه شنیداری و نارساخوانی وی انجام میشود. این روش، روشی است که توسط مراکز و افراد زیادی انجام میشود. اما روش شناختی و مدل محور به درمان آسیب میپردازد. به این صورت که آسیب فرد طبق مدل ارزیابی شده و بر آن اساس درمان انجام میشود. نتیجه آن که با رفع آسیب مشکلات فرد نیز برطرف میشوند. در این جا هر دو نوع رویکرد معرفی خواهد شد.
گفتاردرمانی چیست؟و چیکار میکند؟
درمان سنتی:
درمان اختلالات خواندن و نارساخوانی :
برخی ویژگی های یادگیری دانش آموزان با مشکلات خواندن
وابستگی مفرط در یادگیری
وجود مشکل در نظارت بر عملکرد
شکست در انتخاب راهبردهای مناسب
مشکلات حافظه
مشکل در یادگیری صدای حروف
محدود بودن دامنه واژگان
مشکل در تعمیم
نگرش منفی نسبت به تکلیف
مهم ترین رویکردهای آموزش خواندن:
رویکرد مبتنی بر رمزگشایی: در این رویکرد ابتدا بر آموزش رمزگشایی و سپس آموزش درک مطلب تاکید میشود؛ در این رویکرد به رابطه میان حروف و صداها در آموزش رمزگشایی توجه میشود.
رویکرد مبتنی بر درک معنا: در این رویکرد از ابتدای آموزش، درک مطلب مورد توجه قرار میگیرد و دانش آموزان از طریق تمرین کلمه ها، رمزگشایی را می آموزند.
آگاهی واجی: درمان در سطوح زیر انجام میشود: هجا، واحدهای درون هجایی و واج
روش الکونین جهت آموزش مهارت های آگاهی واجی:
یکی از روش های موثر در آموزش، ترکیب و جداسازی صداها و حروف است.
در این روش مقوایی که روی آن مربع های خالی رسم شده است در اختیار دانش آموزان قرار میگیرد. دانش آموزان باید با توجه به تعداد صداهایی که در کلمه میشنوند شیی مانند سنگریزه یا حبوبات را در خانه ها قرار دهند. به عبارت دیگر هر خانه معرف یک صدا است.
ملاحظاتی در آموزش رابطه حرف- صدا:
حروف نیز به گونه ای انتخاب شوند که با سایر حروف مشابه نباشند مانند:ل،ی،ف،م. زیرا اغلب دانش آموزان در تطابق حروف مشابه مانند ج،چ،ح،خ با صدای آن ها مشکلات بیشتری دارند.
پس از آموزش هر حرف جدید لازم است بلافاصله آن رادر کلمه و سپس در متن به کار برد. بهتر است از کلمه ها و متن هایی استفاده شود که حروف و صداهای آن قبلاً تدریس شده اند.
در شروع آموزش نباید از حروفی که صداهای مشابه دارند مانند ”ط و ت“ استفاده شود.
پس از این که حرف و صدای جدیدی آموزش داده و تمرین شد، دانش آموزان باید کلماتی را بیان کنند که واجد همان صدا باشد. اگر دانش آموز در به خاطر آوردن کلمه ها مشکل داشت میتوان با بیان حرف اول کلمه به او کمک کرد.
بازشناسی کلمه در نارساخوانی:
بازشناسی کلمه به توانایی رمزگشایی نمادها اشاره دارد.
روش های بازشناسی کلمه:
تجزیه و تحلیل مولفه های صوتی کلمه دیداری حافظه
رمزگشایی از طریق ساختار کلمه: ریشه، پیشوند، پسوند…
رمزگشایی: با استفاده از آموزش راهبردهای رمزگشایی می توان به رمزگشایی کلمات جدید کمک کرد:
تحلیل آوایی: برای بکارگیری این راهبرد لازم است دانش آموزان نسبت به واج شناسی و تطابق حرف-صدا آگاهی داشته باشند. این فرایند مستلزم برقراری ارتباط میان حروف و صداها، ترکیب صداها برای شکل دادن یک کلمه و جستجو در حافظه برای یافتن کلمه شناخته شده ای است که به صداهای موجود در کلمه جدید شباهت دارد. معلمان در آموزش تحلیل های آوایی میتوانند با به کارگیری نشانه هایی، رمزگشایی کلمات را آموزش دهند. برای مثال معلمان میتوانند به دانش آموزان بگویند هم زمان با تلفظ کلمه از سوی معلم، با شنیدن هر صدا، حرف مربوط به آن را از میان حروفی که در اختیار آن ها قرار داده شده است بردارند و روی میز بگذارند و وقتی کلمه تکمیل شد آن را با صدای بلند بخوانند.
تحلیل ساختاری: در تحلیل ساختاری باید دانش آموزان را در زمینه یافتن ریشه کلمات جدید، جداسازی پیشوندها، پسوندها و اجزای کلمات مرکب آموزش داد. هنگامی که دانش آموزان به مقطع راهنمایی وارد میشوند،کلمات بسیاری را یاد گرفته اند و اغلب آن ها در خواندن با مشکلات اساسی مواجه نیستند و تعداد کلماتی که باید به آن ها بطور مستقیم آموزش داده شود، محدود میگردد چرا که آن ها با استفاده از تحلیل ساختاری میتوانند بسیاری از کلمات جدید را رمزگشایی کنند. بدین ترتیب آن ها خواهند توانست کلمه های طولانی و چندبخشی را نیز رمزگشایی کنند و معنای آن را نیز درک کنند. برای مثال میتوانند کلمه سعادتمندی را سه قسمت کنند (سعادت-مند-ی) تا رمزگشایی و درک معنای آن آسان تر صورت گیرد. علاوه بر این می توان کلمه های مرکب را روی کارت های سفید نوشت و از دانش آموز خواست تا بخش های مختلف آن را با قیچی جدا کند. سپس هر بخش را جداگانه با دانش آموز تمرین نمایند و در انتها مجددا کارت ها را کنار هم قرار دهند تا کلمه اصلی شکل گیرد.پس از اینکه دانش آموزان با مجموعه ای ازکلمات جدید آشنا شدند، باید از آن ها خواست کلمه ها را با توجه به شباهت در صدای اول یا آخر آن و پیشوند یا پسوند مشابه طبقه بندی کنند. معلم میتواند در شروع آموزش از دانش آموزان بخواهد جدولی را رسم کنند که در هر ستون آن طبقه ای از کلمه ها (مثلاً کلماتی با پیشوند مشابه آغاز میشوند) را بنویسند و در زیر آن فضای آزادی در نظر بگیرند تا به تدریج کلمه های جدید را به آن بیفزایند.