مراحل بیماری پارکینسون:
بر طبق معیارهایی که در سال 1967 برای پیشرفت بیماری پارکینسون ارائه شد، این بیماری شامل 5 مرحله می باشد.
مرحله اول:
در مرحله اول بیماری پارکینسون، در یک طرف دست لرزش به طور محسوس دیده می شود اما این لرزش باعث نقص در عملکرد نمی شود. این لرزش در دست بر روی دست خط بیمار تاثیر می گذارد و منجر به ریز شدن خط بیمار می شود. به این تغییر در دست خط، میکروگرافی می گویند. در نهایت این تغییرات ممکن است باعث شود که بیمار از کرامپ و گرفتگی عضلات شکایت کند.
مرحله دوم:
در این مرحله، علائم بیماری پارکینسون بسیار واضح و قابل توجه می شود. پیشرفت این بیماری باعث می شود که اختلال حرکتی و لرزش بیماردر دو طرف بدن دیده شود.
روند پارکینسون متغیر است و رسیدن به این مرحله ممکن است تا دو سال بعد از تشخیص اولیه طول بکشد. حتی بعد از رسیدن به این مرحله که لرزش در دست و خمیدگی در تنه دیده می شود، بیمار هنوز می تواند در فعالیت های روزمره زندگی به طور مستقل زندگی کند و به راحتی تحرک کند.
مرحله سوم:
کاهش واکنش ها و عکس العمل های بدن و همچنین اختلال در تعادل موجب اشکال در انجام کارهای روزمره ای که نیاز به ایستادن دارند می شود. مانند حمام کردن و تهیه غذا
مرحله چهارم:
آسیب جدی در کنترل حرکتی به وجود می آید و در نتیجه پیشرفت بیماری پارکینسون فعالیت هایی مانند غذا خوردن و لباس پوشیدن دچار اختلال می شود اما بیمار هنوز هم قادر به تحرک و راه رفتن می باشد.
مرحله پنجم:
مرحله پایانی پارکینسون است که بیمار به ویلچر یا تخت نیاز دارد و به دیگران هم برای انجام فعالیت های روزانه و معمولی خود وابسته است.
دقت داشته باشید که میزان پیشرفت این بیماری در افراد متفاوت است اما به طور کلی باید بدانید که پارکینسون، بیماری ای است که آرام پیشروی می کند.
درمان:
درمان بیماران پارکینسون به سه دسته عمده تقسیم می شود:
درمان دارویی
جراحی
توان بخشی یا کاردرمانی
درمان دارویی:
مهم ترین پایه درمان در جهت کاهش علائم استفاده از داروی لوودوپا است که عمدتا به همراه یک مهار کننده دوپادکربوکنسیلاز یا بنسریازاید مصرف می شود. استفاده از آگونیست های دوپامین یا آنتی کویرژیک ها به عنوان یک مهار کننده، تولید رادیکال های آزاد کاهش پیدا می کند و روند تخریب نورونی در ماده سیاه کند می شود. تجویز این داروها همچنین از بروز علائمی مانند خشکی دهان و احتباس ادرار جلوگیری می کند.
استفاده از لوودوپا لرزش و سفتی عضلات را در طی مراحل اولیه بیماری پارکینسون بهبود می بخشد. مثلا عوارض حرکتی و لرزش ها را بین 5 تا 10 سال به تاخیر می اندازد. این پدیده که به میزان مصرف لوودوپا ارتباط دارد را علامت خاموش-روشن می نامند. در فاز علامت روشن از لرزش و سفتی عضلات کاسته می شود اما بیمار اختلال حرکتی مانند حرکات انعکاسی اضافی انجام می دهد. حال اگر از دوز مصرفی لوودوپا کاسته شود علائم حرکتی پارکینسون بر می گردد. مصرف این دارو باعث می شود بیمار آزادی بیشتری برای انجام فعالیت های روزمره زندگی داشته باشد.
نکته مهم این است که همزمان که پارکینسون پیشرفت می کند، از اثربخشی دارو لودووپا کاسته می شود.
جراحی:
جراحی استریوتاکتیک، ایجاد آسیب های ویژه در ساختارهای نورولوژیک می باشد که برای کاهش شدت علائم حرکتی پارکینسون می باشد در نتیجه آن دوز مورد نیاز برای لوودوپا کم می شود.
این نوع جراحی برای ایجاد آسیب در بخش های تالاموس و تالوتومی برای کاهش خمیدگی و سفتی عضلات مورد استفاده قرار می گیرد. بخشی که تحت جراحی قرار می گیرد عمدتا هسته شکمی میانی است.
کاردرمانی:
در مراحل اولیه پارکینسون به ندرت از کاردرمانی استفاده می شود مگر اینکه محدودیت های عملکردی با مسائل روانی وجود داشته باشد. کاردرمانی اغلب در مراحل میانی و بعد از بیماری مورد استفاده قرار می گیرد.
ارزیابی مورد استفاده در کاردرمانی باید شامل سابقه سلامت، شناسایی مشکلات عملکردی مربوط به کاهش تحرک، بلع، مسائل ایمنی، عدم هماهنگی حرکات، افسردگی و.. باشد.
اگر بخواهیم جزئی تر به این ارزیابی نگاه کنیم شامل:
تحرک:
بررسی مشکلات با تحرک امن و ساده مانند راه رفتن روی سطوح ناهموار یا بالا رفتن از پله ها، رانندگی، حرکت از حالت نشسته به ایستاده، انجام دادن کارهای شخصی و.. که اگر این مشکلات زیاد باشند، روتین روزانه زندگی شخص دارای پارکینسون به هم می خورد.
همچنین درباره علائم کلاسیک بیماری پارکینسون بدانید.
کیفیت حرکات:
در پارکینسون، کندی حرکت، عدم تعادل بدن، خمیدگی، نحوه اجرای فعالیت های منزل، کار، اوقات فراغت، میزان زمین خوردن ها و .. بررسی می شود.
محدودیت اجرا یا تغییر در زمان بندی:
مشکلاتی که ناشی از کندی حرکت، خمیدگی بدن و عملکردهای شناختی است بررسی می شود.
دیسفاژی:
مشکلات بلع یا دیگر مشکلاتی که ممکن است حین غذا خوردن اتفاق بیفتد مانند طولانی غذا خوردن یا کاهش میزان مصرف خوراک نیز تحت نظر گرفته می شود.
باقی مواردی که مورد بررسی در کاردرمانی قرار می گیرد، محدودیت های جنسی، مشکلات شناختی، مشکلات در هماهنگی و بودن در اجتماع که ناشی از کاهش عملکرد مغز و افسردگی و اضطراب است، اختلالات خواب و امثالهم.