بیماری پارکینسون با شروع جوانی – YOPD در افراد کمتر از 50 سال رخ می دهد. اکثر افراد مبتلا به پارکینسون ایدیوپاتیک یا معمولی در سن 50 سالگی یا بالاتر دچار این چنین علائم می شوند. پس می توان نتیجه گرفت که درصد خیلی کمی از جوانان دچار این بیماری می شوند. در ادامه این مطلب قرار است در مورد پارکیسون در جوانی بیشتر صحبت کنیم و به علل و علائم و همچنین راه های تشخیص آن را برای شما شرح دهیم.
به گفته منابع معتبر، بیماری پارکینسون در جوانان، در هر یک میلیون نفر 4 درصد از آن ها را مبتلا می کند. این بیماری علائمی مشابه با پارکینسون دیررس دارد، اما درک چالش هایی که افراد مبتلا به پارکینسون در جوانی تجربه می کنند بسیار مهم است. این چالش ها اغلب در سطوح مالی، خانوادگی و شغلی با آن مواجه هستند نمود پیدا می کند. در موارد نادر، علائم مشابه پارکینسون می تواند در کودکان و نوجوانان ظاهر شود. این شکل از اختلال پارکینسونیسم نوجوانی نامیده می شود و اغلب با جهش های ژنتیکی خاص و پرخطر همراه است.
جهت دریافت خدمات کاردرمانی و گفتار درمانی برای درمان بیماری پارکینسون میتوانید به کلینیک نگاه نوین مراجعه کنید. تماس: 09101427168
علل پارکینسون در جوانی – YOPD
علت دقیق پارکینسون هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما در موارد پارکینسون در جوانی ، عوامل ژنتیکی میتوانند نقش مهمی داشته باشند. برخی جهشهای ژنی خاص با افزایش خطر ابتلا به YOPD مرتبط هستند. همچنین، عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض سموم و مواد شیمیایی میتوانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند.
به طور کلی پارکینسون در جوانی – YOPD مانند دیگر انواع بیماری پارکینسون، به دلیل از دست دادن سلول‌های عصبی خاصی در مغز رخ می‌دهد. این سلول‌های عصبی مسئول تولید ماده شیمیایی به نام دوپامین هستند. دوپامین نقش بسیار مهمی در عملکرد مغز دارد. این ماده به عنوان یک پیام رسان شیمیایی یا انتقال دهنده عصبی عمل می‌کند که پیام‌های عصبی را بین سلول‌های مغزی منتقل می‌نماید.
این پیام‌ها به کنترل حرکات بدن کمک می‌کنند. در صورتی که سطح دوپامین در مغز کاهش یابد، پیام رسانی به درستی انجام نمی‌شود و ماهیچه‌ها قادر به دریافت دستورات صحیح از مغز نخواهند بود. در نتیجه، حرکات بدن دچار اختلال می‌شود. با ادامه کاهش تعداد سلول‌های عصبی تولید کننده دوپامین، علائم پارکینسون به تدریج ظاهر می‌شود و با گذشت زمان تشدید می‌گردد. این فرآیند میتواند به کندی حرکات، لرزش، سفتی عضلات و مشکلات تعادلی منجر شود.
علائم YOPD
بیماری پارکینسونیسم نوجوانی مشابه پارکینسون دیررس با علائمی از جمله :
- لرزش دست ها، بازوها، پاها، فک و صورت
نکته: البته این لرزش در افراد مبتلا به پارکینسونیسم نوجوانی می تواند در مقایسه با بیماری پارکینسون عادی بسیار سریع تر و متفاوت تر باشد. حتی زمانی که در حال استراحت نیز هستند هم این لرزش آرام تر نمی شود بلکه ممکن است شدت هم پیدا کند.
- سفتی اندام های مختلف بدن
- برادیکینزی (بدن به کندی و آهستگی یا به سختی حرکت می کند که به ضعف عضلانی نیز منجر می شود)
- بی ثباتی وضعیتی یا اختلال در تعادل و هماهنگی
افراد مبتلا به پارکینسونیسم نوجوانی ممکن است همان علائم غیرحرکتی را مانند سایر افراد مبتلا به اختلال پارکینسون تجربه کنند، از جمله:
- افسردگی
- اختلالات در خواب
- تغییر در حافظه و تفکر (حتی آلزایمر)
- یبوست یا مشکلات ادراری
پارکینسونیسم نوجوانی از چه نظر متفاوت است ؟
افرادی که به پارکینسونیسم نوجوانی تشخیص داده می شوند، اغلب خانوادتا دارای سابقه پارکینسون هستند(حتی ممکن است فقط یک نفر در خانواده دچار این اختلال شده باشد.) حال اگر بخشی از دلیل ابتلای فرد به پارکینسونیسم نوجوانی ارثی باشد، این بیماری بقای طولانی تری دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سندرم تریپل میتوانید مقاله سندرم تریپل ایکس چیست؟ را مطالعه کنید.
افرادی که دچار اختلال پارکینسونیسم نوجوانی می شوند ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
علائم پارکینسون در اختلال پارکینسونیسم نوجوانی دیرتر پیشرفت می کند و ممکن است برای مدتی علائمی یکسان داشته باشد اما وقتی که پیشرفت کند علائم در طولانی مدت در بدن فرد می ماند. به نسبت پارکینسون عادی، مشکلات شناختی کم تری به وجود می آید مثلا امکان این که فرد دچار زوال عقل شود کم است.
در این نوع پارکینسون، عوارض داروها بیشتر خودش را در فرد نشان می دهد. مثلال دیسکینزی های مکرر در فرد اتفاق می افتد. ( دیسکنزی حرکات غیر ارادی بدن است) دیستونی های زودرس و مکرر (گرفتگی و حالت های غیر طبیعی) مانند قوس پا یا گرفتگی ناگهانی کف پا
چرا تشخیص پارکینسون در دوران جوانی مهم است ؟
از نظر اجتماعی، افرادی که در سنین پایین تر تحت تأثیر پارکینسون قرار می گیرند، این بیماری را متفاوت تجربه می کنند چون ممکن است در مرحله متفاوتی از حرفه خود باشند و اغلب زمان کمتری برای مراقبت از خود داشته باشند. همچنین ممکن است بچه دار شده باشند یا قصد داشته باشند بچه دار شوند و نگران موروثی بودن این بیماری باشند..
پزشکان زمانی که فرد جوان تری مبتلا به پارکینسون است، درمان را انجام می دهند. هر چه سن کمتر باشد، احتمال ژنتیکی این بیماری بیشتر می شود. تیم مراقبت ممکن است آزمایش یا مشاوره ژنتیک ارائه دهند. مغزهای جوان تر همچنین دارای پتانسیل نوروپلاستیسیته (توانایی مغز برای رشد و تغییر پاسخ به درمان) هستند که به مغز این امکان را می دهد تا به طور متفاوتی به بیماری و درمان پاسخ دهد.
مسیر حرکت و برنامه ریزی پس از تشخیص پارکینسون :
در حالی که تشخیص این بیماری می تواند مختل کننده و غیرمنتظره باشد، لازم نیست شما را از رسیدن به اهدافتان باز دارد. وقتی حس کردید از نظر ذهنی آماده هستید، به مسئولیت های خانوادگی و شغلی فعلی خود فکر کنید و یک برنامه بلند مدت جدید تنظیم کنید. به دست یابی هدف ها و اولویت هایتان فکر کنید و در راه رسیدن به آن قدم های مستمر بردارید.
تشخیص پارکینسون در جوانی – YOPD
تشخیص پارکینسون در جوانی ممکن است چالش برانگیز باشد، زیرا علائم اولیه آن میتواند شبیه به سایر اختلالات عصبی باشد. تشخیص دقیق معمولا شامل مراحل زیر است.
- بررسی سابقه پزشکی: پزشک ابتدا به بررسی سابقه پزشکی فرد می‌پردازد و اطلاعاتی درباره علائم، زمان شروع و شدت آن‌ها جمع آوری می‌کند.
- معاینه عصبی: معاینه عصبی شامل ارزیابی عملکرد عضلات، تعادل و هماهنگی، و بررسی وجود لرزش‌ها و سایر علائم پارکینسون است.
- تصویربرداری: ممکن است پزشک برای رد سایر بیماری‌ها یا تأیید تشخیص، از تکنیک‌های تصویربرداری مانند MRI یا PET scan استفاده کند.
- آزمایشات ژنتیکی: در برخی موارد، آزمایشات ژنتیکی برای بررسی جهشهای ژنی مرتبط با پارکینسون ممکن است انجام شود، به ویژه اگر بیمار دارای سابقه خانوادگی این بیماری باشد.
مدیریت و درمان پارکینسون در جوانی – YOPD
مدیریت پارکینسون در جوانی نیازمند یک رویکرد چندجانبه است که شامل درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی و مشاوره روانشناسی می‌شود. در این بخش، به بررسی روش‌های مختلف مدیریت YOPD می پردازیم.
- درمان دارویی: لِودوپا ( Levodopa ) و آگونیست‌های دوپامین از جمله داروهای رایج برای درمان پارکینسون هستند. این داروها به افزایش سطح دوپامین در مغز کمک کرده و علائم بیماری را کاهش می‌دهند. با این حال، جوانان ممکن است به دلیل مدت طولانی استفاده از این داروها، با عوارض جانبی بیشتری مواجه شوند.
- فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی: تمرینات فیزیوتراپی به بهبود قدرت عضلات، تعادل و هماهنگی کمک می‌کند. ورزش منظم نیز میتواند در کاهش علائم پارکینسون موثر باشد و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
- تغییرات در سبک زندگی: ایجاد تغییرات در سبک زندگی میتواند به مدیریت بهتر بیماری کمک کند. این تغییرات شامل بهبود رژیم غذایی، مدیریت استرس و برنامه ریزی مناسب برای خواب و استراحت است.
- مداخلات جراحی: در مواردی که داروها و درمان‌های غیرجراحی کارآمد نباشند، جراحی‌هایی مانند تحریک عمقی مغز ( Deep Brain Stimulatio ) ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. این روش‌ها میتوانند به کاهش علائم پارکینسون کمک کنند، اما معمولا به عنوان آخرین گزینه مطرح می‌شوند.
- پشتیبانی روانی و اجتماعی: پارکینسون در جوانی میتواند تأثیرات روانی و اجتماعی قابل توجهی داشته باشد. دریافت پشتیبانی از سوی خانواده، دوستان و گروه‌های حمایتی میتواند به فرد کمک کند تا با چالش‌های روانی و عاطفی ناشی از بیماری مقابله کند. مشاوره روانشناسی نیز میتواند برای مدیریت افسردگی و اضطراب مفید باشد.
رایج ترین تمرینات کاردرمانی در بیماری پارکینسون
تمرینات کاردرمانی در بیماری پارکینسون همواره یکی از رکنهای اصلی در بهبود کیفیت زندگی افرادی است که با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند. این فرایند به بیماران کمک می‌کند تا توانایی‌های حرکتی، هماهنگی و استقلال فردی خود را حتی با وجود محدودیت‌ها حفظ کرده و در انجام فعالیتهای روزمره، کمتر با مشکل مواجه شوند. در ادامه، به مجموعه‌ای از تمرین‌ها، راهکارها و مداخلات کاردرمانی اشاره می‌کنیم که نقش مهمی در بهبود عملکرد افراد مبتلا به پارکینسون ایفا می‌کنند.
تمرینات گسترش دامنه ی حرکتی
تمرینات کاردرمانی در بیماری پارکینسون معمولا با هدف افزایش و حفظ دامنه حرکتی انجام می‌شوند. به مرور زمان، پارکینسون میتواند سبب کاهش وسعت حرکات اندام‌ها یا اصطلاحا کوچک شدن حرکات شود. برای مقابله با این مشکل، از الگوهای حرکتی بزرگ دامنه استفاده می‌کنند. در این الگوها، بیمار تشویق می‌شود هنگام گام برداشتن، زانو را بالاتر بیاورد، بازوها را وسیع‌تر حرکت دهد یا در حالت نشسته، شانه‌ها را به صورت گسترده و واضح به حرکت درآورد. این شیوه‌ها، عضلات را به بازگشت به دامنه‌ی اصلی حرکتی تشویق کرده و به فرد کمک می‌کنند به تدریج توان و انعطاف حرکتی خود را پس بگیرد.
به عنوان نمونه، می‌توان تمرینی طراحی کرد که بیمار در حین بالا آوردن زانو، یک شی سبک مثلا یک توپ اسفنجی را با دست مقابل صورت گرفته و سپس با حرکت دست به سمت بالا، تمرکز را بر بزرگ کردن دامنه حرکتی هر دو اندام بگذارد. این کار، علاوه بر تقویت تعادل، به بزرگ‌تر و روان‌ترشدن گام‌ها نیز کمک می‌کند.
تمرینات تثبیت تعادل
تمرینات کاردرمانی در بیماری پارکینسون همچنین شامل مجموعه‌ای از حرکات و فعالیت‌هاست که به بهبود تعادل و اعتماد به نفس بیماران کمک می‌کند. مشکلات تعادلی در این بیماری ممکن است به مرور زمان ترس از افتادن را تشدید کند و باعث شود فرد تمایلی به راه رفتن نداشته باشد. در پاسخ، درمانگر مجموعه‌ای از تمرین‌های تقویت کننده‌ی حفظ تعادل را آموزش می‌دهد. مانند ایستادن روی یک سطح نرم و انجام حرکات کوچک در جهات مختلف یا گام برداشتن رو به جلو و عقب با پشتیبانی یک نرده.
یک مثال ساده اما مؤثر، تلاش برای جابه‌جایی وزن بدن از پای راست به پای چپ است. در این حرکت، بیمار با تکیه بر یک جسم امن (مثلا پشتی صندلی) تلاش می‌کند بدن را به سمت راست و چپ منتقل کند. با مرور زمان، فرد احساس می‌کند کنترل بر مرکز ثقل خود بهبود یافته و ترس افتادن کاهش می‌یابد.
تمرینات ترکیبی دو طرفه
بیماری پارکینسون گاهی اوقات در هماهنگی حرکات هم زمان دچار اختلال می‌شود؛ برای مثال، هنگام صحبت‌کردن، ممکن است حرکات دست و صورت فرد به خوبی با هم هماهنگ نباشند. تمرینات برای بیماری پارکینسون با رویکرد دو طرفه به بیمار می‌آموزد که چگونه حرکات دست‌ها و پاها را به صورت هم زمان اجرا کند. حرکاتی مثل رکاب زدن روی دوچرخه ثابت در حالی که دست‌ها نیز حرکت دارند یا انجام رقص‌های ساده‌ای که احتیاج به هماهنگی بازوها و پاها به صورت موازی دارد.
برای بهبودی بهتر، می‌توان ورزش ترکیب گام و حرکت دست را در پارک یا فضای باز امتحان کرد. به این صورت که فرد هنگام قدم زدن با ریتم خاص، توپ کوچکی را هم در دست گرفته و با هر قدم، توپ را به دست دیگر پاس دهد. این تمرین نه تنها موجب بهبود تعادل می‌شود، بلکه هماهنگی بین دست و پا را نیز تقویت می‌کند
تمرینات کششی و آرام سازی عضلات
تمرینات برای بیماری پارکینسون اغلب با هدف کاهش خشکی عضلات باسن، پشت پاها یا گردن انجام می‌شود. شل شدن تدریجی عضلات از طریق حرکات کششی منظم، باعث بهبود حرکت در مفاصل و کاهش درد ناشی از سفتی بافت‌ها می‌شود. به عنوان مثال، می‌توان با نشستن روی صندلی و دراز کردن یکی از پاها روی چهارپایه کوتاه، به آرامی به سمت انگشتان پا خم شد تا کشش ماهیچه‌های پشت ران احساس شود. درمانگر در طی این حرکات، بر وضعیت بدن نظارت می‌کند تا از ایمنی و صحیح بودن تمرین مطمئن شود.
تقویت عضلات با تمرینات مقاومتی
بالا رفتن سن در کنار پارکینسون، از جمله عوامل کاهش قدرت عضلانی به شمار می‌روند. در این راستا، درمانگر ممکن است از وزنه‌های سبک، کش‌های مقاومتی و حتی تجهیزات آبی استفاده کند تا عضلات بیمار را تقویت نماید. تمریناتی مانند بالا آوردن بازوها با وزنه‌های کوچک یا پرس پا در استخر، به بهبود ثبات بدن و افزایش اعتماد به نفس در حرکت کردن کمک می‌کند. با گذشت زمان و پیشرفت در تمرین‌ها، شخص میتواند وزن یا شدت مقاومت را به تدریج بالا ببرد.
جابجایی ایمن از حالت نشسته به ایستاده
یکی از چالش‌های رایج بیماران پارکینسون، بلند شدن از صندلی، تخت و … است. در این موارد، تمرینات کاردرمانی در بیماری پارکینسون به تجویز ابزارها و تجهیزاتی مانند دستگیره‌های کمکی، صندلی‌های بلند شونده و موارد مشابه منجر می‌شود. همچنین درمانگر آموزش می‌دهد که چگونه وزن بدن را روی پاها توزیع کرده و زانوها را به شکل ایمن و مؤثر خم کرد. این راهکارها، روند حالت نشسته به ایستاده را ساده‌تر و کم خطرتر می‌نماید.
بهبود پوسچر و آگاهی از وضعیت بدن
قوزکردن و وضعیت بدنی نامناسب، از جمله مشکلات رایج در پارکینسون است. کاردرمانگر با ارائه تمریناتی جهت صاف نگه داشتن ستون فقرات، استفاده از کمربندهای طبی یا حتی تجویز ارتزهای ساده، به فرد کمک می‌کند تا از شکل گیری مشکلات مزمن در ناحیه کمر یا گردن جلوگیری شود. به عنوان مثال، می‌توان از آینه‌ی قدی برای کنترل بصری استفاده کرد و فرد را تشویق کرد هنگام ایستادن یا نشستن، شانه‌ها را عقب نگه دارد و گردن را صاف نگه دارد.
راهکارهای مناسب در خوردن و آشامیدن
تمرینات کاردرمانی در بیماری پارکینسون میتواند تنظیم درست ارتفاع صندلی، طریقه‌ی مناسب نشستن هنگام غذاخوردن و استفاده از ظروف خاص یا قاشق‌های ارگونومیک را شامل شود. این روش‌ها موجب می‌شود فرد بدون نیاز به کمک دائمی دیگران، وعده‌های غذایی را با استقلال بیشتری مصرف کند.
راهکارهای تکمیلی تمرینات کاردرمانی در بیماری پارکینسون
- تمرینات تنفس عمیق و آرام سازی ذهنی
تمرینات تنفس کنترل شده (مانند روش 4-7-8 یا تنفس شکمی) میتواند تنش‌های عضلانی را کاهش داده و از خستگی زودرس جلوگیری کند. همچنین ترکیب آن با ذهن آگاهی، اضطراب ناشی از لرزش‌ها یا سفتی عضلات را کاهش می‌دهد.
- موسیقی درمانی گروهی
شرکت در جلسات رقص و موسیقی، به ویژه همراه با دوستان یا اعضای خانواده، گاهی در بهبود حالت روحی و حرکتی افراد پارکینسونی بسیار مؤثر است. در این شیوه، ریتم موسیقی به بیمار کمک می‌کند تا در انجام حرکات منظم و هماهنگ اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد.
جهت دریافت خدمات کاردرمانی و گفتار درمانی برای درمان بیماری پارکینسون میتوانید به کلینیک نگاه نوین مراجعه کنید. تماس: 09101427168
سخن پایانی
پارکینسون در جوانی YOPD یک چالش بزرگ است که میتواند زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. اما با آگاهی، مدیریت مناسب و حمایتهای لازم، می‌توان با این بیماری مقابله کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. مهم است که فرد مبتلا به YOPD و خانواده‌اش درک کاملی از بیماری داشته باشند و از منابع موجود برای پشتیبانی استفاده کنند. همچنین، تحقیقات بیشتر در زمینه پارکینسون در جوانی می تواند به بهبود روش‌های درمانی و مدیریت این بیماری کمک کند.
سوالات متداول در رابطه با پارکینسون در جوانی
- آیا پارکینسون در جوانی – YOPD درمان قطعی دارد؟
نه، در حال حاضر درمان قطعی برای پارکینسون وجود ندارد. اما با مدیریت مناسب، می‌توان علائم را کنترل کرده و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
- آیا پارکینسون در جوانی بیشتر از پارکینسون معمولی پیشرفت می‌کند؟
سرعت پیشرفت YOPD ممکن است متفاوت باشد. برخی افراد ممکن است علائم پایدار داشته باشند، در حالی که در دیگران علائم به تدریج بدتر می‌شوند.
- آیا ژنتیک در بروز پارکینسون در جوانی نقش دارد؟
بله، ژنتیک میتواند در بروز YOPD نقش داشته باشد. برخی جهشهای ژنی خاص میتوانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
- آیا جوانان مبتلا به YOPD میتوانند به زندگی عادی ادامه دهند؟
با مدیریت مناسب و دریافت حمایتهای لازم، بسیاری از جوانان مبتلا به YOPD میتوانند به زندگی عادی خود ادامه دهند و فعالیتهای روزمره خود را انجام دهند.