خطاهای گفتاری با صداهای “س” و “ز” در کودکان خردسال بسیار رایج است و اگر در سنین پایین اصلاح نشود، میتواند تا بزرگسالی ادامه یابد. این خطاهای گفتاری اغلب به عنوان لیسپ شناخته میشوند.
اما آیا میدانستید که در واقع چهار نوع مختلف وجود دارد که هر کدام ویژگی های متفاوتی دارند؟
4 نوع مختلف لیسپ و نکاتی برای اصلاح آنها:
لیسپ بین دندانی:
لیسپ بین دندانی که گاهی به آن فرانتال (رو به رو) نیز گفته میشود، رایج ترین تولید لیسپ است.
اینجاست که صدای “ث” به جای صدای “س” یا “ز” تولید میشود. اگر شما یا فرزندتان لیسپ بین دندانی دارید، کلماتی مانند سیر ممکن است به عنوان ثیر و کلماتی مانند زرد به عنوان “ذرد یا ثرد” تلفظ شوند.
به این مدل بین دندانی میگویند زیرا این صداها به دلیل قرارگیری نادرست زبان در دهان گوینده ایجاد میشود که اغلب بین دندان های جلویی بیرون زده است. (ما اصطلاحا به آن سر زبانی حرف زدن میگوییم)
نکاتی برای اصلاح لیسپ بین دندانی:
از آنجایی که لیسپ بین دندانی به دلیل قرار دادن نادرست زبان ایجاد میشود، به راحتی قابل تجسم هستند. به عنوان مثال، وقتی در آینه نگاه میکنید، اغلب به راحتی میتوانید زبان بین دو دندان جلویی را ببینید.
پس جلوی آینه تمرین کنید! زبان باید پشت دندان های جلویی برود، اما همچنین باید کام تان را که پشت دندان های شما است نیز لمس کند که به آن برجستگی آلوئولی نیز گفته میشود. وقتی زبان در موقعیت صحیح قرار گرفت و شروع به فشار دادن هوا به آرامی به بیرون کردید، هوا باید به آرامی روی زبان و جلوی دهان شما جریان یابد.
درمورد بهترین راه برای درمان اختلال تلفظ در کودک بدانید.
با کودک خود در مقابل آینه تمرین کنید و هنگام گفتن این صداها از نزدیک مراقب حرکت دندان ها و دهان او باشید. اگر کودک شما لیسپ بین دندانی دارد، جای صحیح آن را خودتان نشان دهید و ببینید آیا میتواند حرکات دهان شما را تقلید کند یا خیر. این میتواند برای هر کسی مفید باشد، به خصوص آنهایی که بیشتر یادگیرنده بصری هستند.
لیسپ دندانی:
لیسپ دندانی مشابه لیسپ بین دندانی است. در حالی که زبان به طور کامل بین دندان های جلویی بیرون نمیزند، به پشت دندان های جلو فشار می آورد و جریان هوا را به سمت جلو هدایت میکند. این میتواند اغلب باعث ایجاد صدای خفه در هنگام صحبت شود.
نکاتی برای اصلاح لیسپ دندانی:
برای کمک به اصلاح لیسپ دندانی، به جای فشار دادن شدید به آن ها، روی این تمرکز کنید که زبان فقط به آرامی پشت دندان های جلویی را لمس کند.
یک استراتژی ساده که میتوانید تمرین کنید، تکنیک انفجار “ت” نامیده میشود. برای شروع، صدای “ت” را چهار بار متوالی بگویید و سپس صدا را روی صدای آخر نگه دارید. چیزی شبیه این خواهد شد: “تتتتتتسسسسسس” که به طور خودکار به صدای “س” تبدیل میشود.
در نهایت، ببینید آیا صدای “س” میتواند با حفظ همان مکان تولید شود یا خیر. درست به نظر میرسد زیرا زبان اکنون در موقعیت صحیح قرار دارد.
لیسپ جانبی:
در این تولید، زبان در موقعیت نسبتاً صحیحی قرار میگیرد. با این حال، دو طرف زبان به اندازه کافی بلند شده است که باعث میشود هوا از هر دو طرف دهان خارج شود. این هوای اضافی باعث میشود که صحبت نامفهوم به نظر برسد زیرا خیلی غلیظ بیان میشود و انگار طرف با دهن پر سخن میگوید.
نکاتی برای تصحیح لیسپ جانبی:
اگر مشکوک هستید که شما یا فرزندتان لیسپ جانبی دارید، میتوانید یک بار دیگر تکنیک انفجار “ت” را تمرین کنید. این به موقعیت صحیح زبان کمک میکند تا جریان هوا از جلوی دهان به بیرون هدایت شود.
همچنین میتوانید از نی استفاده کنید و آن را جلوی دندان بگیرید. سعی کنید هوا را به جای خارج شدن از کناره های زبان، از طریق نی وارد کنید. شما به سرعت متوجه تفاوت خواهید شد، زیرا صدا بسته به جایی که جریان هوا هدایت میشود، به طور قابل توجهی متفاوت است.
لیسپِ کامی:
لیسپ کامی زمانی رخ میدهد که زبان بالا می آید و سقف دهان را لمس میکند که به آن کام نرم نیز میگویند.
در حالی که این نوع لیسپ چندان رایج نیست، اما میتواند تلفظ صداهای “س” و “ز” را سخت کند.
نحوه آموزش مسئولیت پذیری به کودکان چگونه است؟
نکاتی برای اصلاح لیسپ کامی:
برای رفع این نوع لیسپ، بررسی محل مناسب زبان مهم است. همچنین ممکن است لازم باشد زبان را کمی پایین بیاورید تا بدنه زبان در هنگام صحبت کردن آنقدر بالا نیاید.
اگر فردی که لیسپ کامی دارد دهان خود را کمی باز نگه میدارد (که امری رایج است)، از او بخواهید تا قرار دادن زبان خود را در آینه تماشا کند. جای صحیح زبان را طوری مدل کنید که نوک زبان فقط کمی پشت دندان ها را لمس کند و زبان به جای لمس کام، سمت پایین تر دهان قرار گیرد.
چه زمانی باید لیسپ را اصلاح کرد؟
اولین مورد سن فرد است. هنگامی که کودکان برای اولین بار شروع به رشد توانایی های زبانی خود میکنند، اغلب در حدود 2 سالگی، لیسپ ها میتوانند قابل توجه باشند. در حالی که تسلط بر تولید “س” میتواند در هر جایی بین سنین 3 تا 8 رخ دهد، ایده خوبی است که کار روی این صدا را قبل از 8 سالگی شروع کنید. این یک شرط مطمئن است که آنها آماده شروع تمرین این صدا هستند.
نکته دیگر نوع لیسپ است. لیسپ های دندانی و بین دندانی نسبتاً رایج و طبیعی هستند و بسیاری از کودکان تا حدود 4 و نیم سالگی آن را تجربه میکنند. با این حال، لیسپ های جانبی و کامی به عنوان بخشی طبیعی از رشد زبان رخ نمیدهد. در هر صورت، ایده خوبی است که با یک آسیب شناس گفتار-زبان مشورت کنید، که میتواند نوع آن را ارزیابی و شناسایی کند.
درمورد تکنیک هایی برای بهبود صدای “س” بیشتر بدانید.