کودکان زیادی در ابتدای دوران تکلم خیلی زود با مشکلاتی در بیان کلمات روبرو می شوند و این امر باعث نگرانی والدین می گردد.در این مقاله قرار است درباره جدیدترین و موثر ترین راه های گفتار درمانی در منزل که بهترین نتیجه را در کمترین زمان به شما میدهند، صحبت کنیم.
گام های ساده گفتار درمانی در منزل
اگر کودک دلبند شما با چنین مشکلی مواجه است قبل از انجام هر کاری ابتدا به یک متخصص گفتار درمانی مراجعه نمایید. مشاور میتواند به شما در انتخاب راه درست درمان مشکل گفتار درمانی کودکتان کمک بسیار زیادی انجام دهد، راهکارهایی که می تواند مشکل شما را از یک چالش بزرگ به یک مشکل قابل مدیریت تبدیل کند.
گام های گفتار درمانی در منزل عبارتند از:
- بر روی نقاط قوت کودکتان تمرکز کنید
شاید مهم ترین راه در گفتار درمانی کودکان این امر باشد که بجای تمرکز بر نقاط ضعف کودکتان بر نقاط قوت وی در بیان کلمات تمرکز کنید. تشویق کودک برای بیان کلماتی که به درستی ادا میکند می تواند اعتماد به نفس وی برای بیان کلمات پیچیده تر و سخت تر دهد.
نکته بعدی در این روش عدم تمرکز و تاکید بر کلماتی است که کودک در بیان آن ها دچار مشکل است، این امر سبب می شود تا کودک هر بار برای بیان مجدد آن کلمات بصورت درست تلاش کند. - انجام تمرینات گفتار درمانی کودک در محیط هایی ساکت و آرام
نمایش نحوه صحیح بیان کلمات ( نمایش صحیح حرکت لب‌ها در بیان کلمات) اصلی ترین روش برای گفتار درمانی به حساب آید، درحالی که مشاهده تلویزیون میتواند به عنوان یکی از موثرترین کاهش دهنده های سرعت یادگیری کلمات در کودکان باشد. پس برای افزایش یادگیری کلمات توسط کودکان لازم است زمان بیشتری برای صحبت با آن ها سپری کنید. - شنیدن
همواره سعی کنید که با کودک خود پرسش و پاسخ های کامل داشته باشید، بدین صورت که پس از پرسش سوال مورد نظر با صبوری تمام پاسخ کودک خود را تا انتها بشنوید و در پاسخ کودک خود وقفه ای ایجاد نکنید. این امر سبب می شود تا کودک از پاسخ به سوالات خشمگین شده و تمایلی به گفتگو در آینده نداشته باشد.
اجازه بدید کودکان در گفتگوهای دوطرفه کلمات و بیان های مختلف را تمرین کنند تا بتوانند شیوه صحیح بیان مطالب را انتخاب و استفاده نمایند. از سوی دیگر سعی نکنید کلماتی که کودکان به اشتباه بیان می کنند را در لحظه تصحیح کنید چون در گفتار درمانی کودک این امر باعث عصبانیت وی و در نتیجه عدم تمایل وی به ادامه گفتگو می گردد. - استفاده از نی در نوشیدن
نوشیدن مایعات از طریق نی و دمیدن هوا از طریق نی می تواند باید افزایش قدرت ماهیچه های دهان به عنوان اصلی ترین ابزار بیان صحیح کلمات گردد. یک توپ پینگ پونگ تهیه کنید و به کودک خود یاد دهید تا از طریق نی و با دمیدن هوا به درون دهان خود آن را از محلی به محل درگیر منتقل کند. تقویت ماهیچه های دهان در گفتار درمانی یکی از مهم ترین ارکان بیان صحیح کلمات در کودکان می باشد. - کتاب بخوانید
برای کودک خود کتاب بخوانبد، خواندن کتاب های مورد علاقه فرزندتان برای وی و سپس درخواست کردن خواندن مجدد کتاب توسط کودک برای شما این فرصت را به کودک می دهد تا به عنوان تمرین کلماتی که توسط شما درست بیان شده را تکرار نماید.
حتی اگر کودک شما توانایی خواندن کتاب را ندارد از وی بخواهید تا برای شما داستانی که خوانده اید را تعریف کند، که این امر باعث تقویت قدرت شنیداری و بیان مطلب کودک خواهد شد. این امر در گفتار درمانی سبب می شود تا کودک اقدام به تکرار واژگان موجود در کتاب به روش صحیح نماید.
همین گام های ساده گفتار درمانی که شما در منزل می توانید با کودک خود انجام دهید سبب می شود تا فرزند شما نسبت به سایر کودکان دارای مشکل مشابه رشد و سرعت درمان بیشتری داشته باشد. راه های گفتار درمانی تنها معطوف به این موارد نیست ولی این گام های کوچک می تواند سرعت درمان فرزند شما را افزایش دهد.
فراموش نکنیم که در درمان های پیچیده تر گفتار درمانی حضور یک مشاور متخصص و تمرینات سخت تر و پیچیده تر نیاز هست و نمی توان با این روش ها گام های موثری جهت رفع مشکل فرزند خود بردارید.
برخی از مهم‌ترین انواع تمرین گفتار درمانی در منزل برای والدین
در ادامه با برخی از مهم ترین تمرینات گفتار درمانی که توسط والدین در منزل صورت میگیرند آشنا میشویم:
1.کدام یک؟ این یا آن؟ انتخاب کن!
به کودک خود فرصت انتخاب بدهید؛ این به او کمک میکند تا بتواند میان گزینه‌ها ارتباط برقرار کند و احساس استقلال داشته باشد. به عنوان مثال، اگر کودک شما بین اسباب بازی‌های مختلف سردرگم است، به او بگویید: «ماشین می‌خوای یا توپ؟» این روش نه‌تنها به او کمک میکند کلمات جدید را یاد بگیرد بلکه احساس ارزشمندی و ارتباط بهتر با شما خواهد داشت.
2.خودتان صحبت کنید
با صدای بلند از کارهایی که انجام می‌دهید، صحبت کنید. به‌طور مثال وقتی ظرف‌ها را می‌شویید، می‌توانید بگویید: «دارم این بشقاب رو می‌شورم، حالا قاشق‌ها رو شستم.» این گفتار کمک میکند تا کودک بتواند از طریق شنیدن مداوم کلمات، آنها را درک و تکرار کند.
3.گفتگوی موازی
در حین بازی یا کار، فعالیت‌های کودک را توصیف کنید. مثلا اگر کودک شما دارد با خرس عروسکی‌اش بازی میکند، شما می‌توانید بگویید: «خرس رو ناز می‌کنه، خرسش افتاد.» این روش باعث میشود کودک به‌طور طبیعی کلمات را یاد بگیرد و گفتارش گسترش یابد.
4.جملات صحیح را مدل سازی کنید
وقتی کودک سعی میکند چیزی را بگوید ولی به صورت ناقص یا اشتباه، شما با شکل درست جمله او را کامل کنید. مثلاً وقتی او به سمت یخچال می‌رود و به لیوان اشاره میکند، شما می‌توانید بگویید: «آب می‌خوای؟» این روش به او کمک میکند تا جمله بندی درست را بشنود و به کار ببرد.
5.آهسته صحبت کنید!
سعی کنید شمرده و با سرعت کم صحبت کنید. به کودک زمان بدهید تا گفته‌های شما را پردازش کند. همچنین بین جملات خود مکث‌های بیشتری بگذارید. این باعث میشود که کودک بتواند کلمات را بهتر یاد بگیرد و از گفتار شما الگوبرداری کند.
6.توضیحات گفتار را بسط دهید
وقتی کودک شما یک جمله کوتاه می‌گوید، جمله‌اش را با افزودن یک کلمه بسط دهید. برای مثال، اگر کودک می‌گوید: «آب»، شما می‌توانید بگویید: «آب بده، لطفاً.» این کمک میکند که واژگان کودک گسترش یابد و جملاتش طولانی‌تر شود.
7.سادگی در کلمات و جملات
در گفتار با کودک از جملات ساده استفاده کنید. برای مثال، به‌جای اینکه بگویید: «توپ رو از روی میز بردار بده من»، بگویید: «توپ رو بده من.» این به کودک کمک میکند که بتواند جملات شما را بهتر درک کند و سریع‌تر آنها را یاد بگیرد.
8.سوالات باز بپرسید
از سوالات باز استفاده کنید. به‌جای اینکه بپرسید: «این توپ قرمزه؟» بگویید: «این چه رنگیه؟» این روش مکالمه را طولانی‌تر کرده و کودک را ترغیب به بیان جملات طولانی‌تر میکند.
9.منتظر درخواست کودک بمانید
همیشه به محض دیدن نیاز کودک، به درخواست او پاسخ ندهید. به او فرصت بدهید تا درخواست خود را بیان کند. این میتواند او را تشویق کند که برای رسیدن به خواسته‌های خود ارتباط برقرار کند. مثلاً اگر تشنه است، قبل از اینکه آب را به او بدهید، منتظر بمانید تا خودش درخواست کند.
10.تغییر در روتین‌ها
با تغییر دادن برخی از روتین‌ها، کودک را به چالش بکشید. به عنوان مثال، در زمان غذا دادن، بشقاب او را نیاورید و منتظر عکس العمل او بمانید. با این کار، به او فرصت می‌دهید که بتواند درخواست کند و کلمات جدید یاد بگیرد.
11.درگیر کردن همه حواس
تمرینات گفتاردرمانی را به‌گونه‌ای انجام دهید که کودک بتواند با تمام حواس خود آنها را تجربه کند. برای مثال، اگر قصد آموزش سیب به کودک را دارید، به او اجازه دهید که سیب را ببیند، لمس کند، بو کند و بخورد. این روش تجربه آموزشی کودک را عمیق‌تر و موثرتر میکند.
12.تقویت مثبت و موثر
برای تلاش‌های کودک او را تشویق کنید، حتی اگر گفتار او هنوز کامل نیست. این کار به او اعتماد به نفس می‌دهد و او را ترغیب میکند که به تلاش خود ادامه دهد.
13.تکرار، تکرار، تکرار!
کلمات و جملات را برای کودک تکرار کنید. هرچه کودک بیشتر یک کلمه یا جمله را بشنود، بهتر میتواند آن را به خاطر بسپارد و استفاده کند.
14.حفظ تماس چشمی
تماس چشمی به کودک کمک میکند تا توجه بیشتری به شما و گفتار شما داشته باشد. بنابراین هنگام صحبت با او، تماس چشمی را حفظ کنید تا او نیز با شما ارتباط بیشتری برقرار کند.
15.جلب توجه کودک قبل از صحبت
قبل از شروع صحبت با کودک، ابتدا توجه او را جلب کنید. این کار باعث میشود که کودک آمادگی بیشتری برای شنیدن و یادگیری داشته باشد.
16.صبور باشید
به کودک زمان کافی برای پاسخ دادن بدهید. او را تحت فشار قرار ندهید و با صبوری به او اجازه دهید که آرام و با تمرکز به شما پاسخ دهد.
17.استفاده از حرکات و اشاره
از حرکات و اشاره‌های دست استفاده کنید. این کار به کودک کمک میکند تا ارتباطات بصری و کلامی را بهتر درک کند.
18.خواندن شعر و آهنگ
شعرهای کودکانه به‌همراه حرکات نمایشی می‌توانند ابزار مناسبی برای تقویت گفتار کودک باشند. همراه با آهنگ شعر، به کودک کمک کنید تا بتواند کلمات و مفاهیم را با شادی و بازی یاد بگیرد.
19.کمتر سوال بپرسید، بیشتر توضیح دهید
به جای پرسیدن سوالات متعدد، با جملات خبری کودک را در جریان بگذارید. مثلاً به جای «این چیه؟» بگویید: «این یه سیبه.» این روش باعث میشود که کودک با شنیدن جمله‌های کامل، بهتر به آنها توجه کند.
20.تصحیح گفتار کودک
اگر کودک یک کلمه یا جمله را اشتباه بیان کرد، شما بدون اشاره به اشتباهش، با تاکید واژه درست را تکرار کنید. این کار به او کمک میکند که به تدریج تلفظ صحیح و شکل درست جمله بندی را یاد بگیرد.
سایر گام های گفتار درمانی در منزل
اگر بخواهیم از دیگر گام های ساده و موثر گفتار درمانی در منزل بگوییم، میتوانیم این موارد را برای شما عزیزان نام ببریم:
- ارزیابی و تعیین نیازهای فرد
اولین و مهم‌ترین گام در گفتار درمانی در منزل، ارزیابی دقیق نیازهای فرد است. هر شخص نیازهای خاصی دارد که باید شناسایی و بر اساس آنها برنامهریزی شود. برای انجام این کار، می‌توانید از یک متخصص گفتار درمانی کمک بگیرید تا به شما در ارزیابی وضعیت گفتاری فرد کمک کند. این ارزیابی شامل بررسی مشکلات تلفظ، مشکلات در درک و بیان و همچنین مشکلات در استفاده از زبان به صورت اجتماعی است.
- ایجاد برنامه منظم و هدفمند
پس از ارزیابی نیازها، مرحله بعدی تهیه یک برنامه منظم و هدفمند است. این برنامه باید شامل فعالیتهایی باشد که به تدریج و به طور پیوسته به بهبود مهارت‌های گفتاری فرد کمک کند. برای مثال، اگر فرد دچار مشکل در تلفظ برخی صداها است، برنامه باید شامل تمرینات روزانه برای تلفظ صحیح این صداها باشد. همچنین، برنامه باید به گونه‌ای طراحی شود که شامل فعالیت‌های جذاب و متنوع باشد تا فرد دچار خستگی و بی‌حوصلگی نشود.
- تمرکز بر تلفظ صحیح
یکی از مهم‌ترین بخش‌های گفتار درمانی، تمرکز بر تلفظ صحیح است. برای این منظور، می‌توانید از تمرینات تلفظی ساده و موثر استفاده کنید. به عنوان مثال، تکرار کلمات یا جملاتی که حاوی صداهای مشکلساز هستند، میتواند به تقویت مهارت‌های تلفظی فرد کمک کند. همچنین، استفاده از آینه در حین تمرین میتواند به فرد کمک کند تا حرکتهای دهان و زبان خود را بهتر مشاهده و اصلاح کند.
در صورت داشتن مشکل در تلفظ حرف “س” پیشنهاد میکنیم مقاله زیر را مطالعه کنید تا مشکل خود را به سرعت با گفتار درمانی رفع کنید.
- افزایش دایره واژگان
دایره واژگان غنی‌تر، بهبود قابل توجهی در مهارت‌های گفتاری فرد ایجاد میکند. برای افزایش دایره واژگان، می‌توانید از کتابهای مناسب سن فرد استفاده کنید و او را تشویق به خواندن و یادگیری کلمات جدید کنید. همچنین، بازیهایی که نیاز به استفاده از کلمات جدید دارند، می‌توانند به این هدف کمک کنند. برای کودکان، استفاده از تصاویر و کارت‌های تصویری میتواند راهی موثر برای یادگیری کلمات جدید باشد.
- استفاده از بازی‌های زبانی
بازی‌های زبانی یکی از روش‌های سرگرم‌کننده و موثر برای تقویت مهارت‌های گفتاری هستند. بازیهایی مانند “اسم و فامیل”، “کلمات متضاد” و “بازی با حروف” می‌توانند به تمرین مهارت‌های زبانی کمک کنند. این بازی‌ها نه تنها جذابیت دارند، بلکه به تمرین و تقویت دایره واژگان و تلفظ صحیح نیز کمک می‌کنند.
- تمرینات تنفس و کنترل صدا
کنترل تنفس و صدا یکی از پایه‌های اصلی در گفتار درمانی است. تمرینات تنفسی مانند نفس عمیق کشیدن و بازدم طولانی می‌توانند به کنترل بهتر صدا و بیان کمک کنند. همچنین، تمرینات آوایی مانند تغییر شدت و تن صدای فرد میتواند به بهبود مهارت‌های گفتاری کمک کند.
- تمرینات گفتاری تعاملی
تمرینات گفتاری تعاملی یکی از موثرترین روش‌ها در گفتار درمانی در منزل است. این تمرینات شامل مکالمات روزمره، داستان گویی و بازی‌های گفتاری هستند که به فرد کمک می‌کنند تا مهارت‌های گفتاری خود را در محیط‌های واقعی تمرین کند. برای مثال، می‌توانید با فرد درباره موضوعات روزمره صحبت کنید و او را تشویق به بیان نظرات و احساسات خود کنید. همچنین، بازیهایی که نیاز به پاسخگویی سریع و صحیح دارند، می‌توانند به تقویت مهارت‌های گفتاری فرد کمک کنند.
- استفاده از ابزارهای کمک آموزشی
استفاده از ابزارهای کمک آموزشی مانند نرم‌افزارهای گفتار درمانی، اپلیکیشن‌های موبایل و ویدئوهای آموزشی میتواند به بهبود مهارت‌های گفتاری فرد کمک کند. این ابزارها به فرد این امکان را میدهند تا تمرینات را به صورت مستقل و در زمان‌های مختلف انجام دهد. همچنین، برخی از این ابزارها قابلیت ارزیابی پیشرفت فرد را نیز دارند که میتواند به شما در پیگیری و بهبود برنامه گفتار درمانی کمک کند.
- ایجاد محیط حمایتی و مشوق
ایجاد یک محیط حمایتی و مشوق در منزل، نقش بسیار مهمی در موفقیت گفتار درمانی دارد. تشویق فرد به پیشرفت، دادن بازخورد مثبت و پرهیز از انتقادهای تند میتواند به افزایش اعتماد به نفس فرد کمک کند. همچنین، مشارکت سایر اعضای خانواده در تمرینات گفتاری و ایجاد فضایی دوستانه و بدون استرس، به فرد کمک میکند تا با آرامش بیشتری به تمرینات خود بپردازد.
- همکاری با متخصصین گفتار درمانی
در نهایت، همکاری با یک متخصص گفتار درمانی میتواند تاثیر بسیاری در موفقیت گفتار درمانی در منزل داشته باشد. متخصصین می‌توانند به شما در ارزیابی دقیق‌تر نیازهای فرد، تهیه برنامه‌های مناسب و همچنین ارائه تمرینات تخصصی کمک کنند. این همکاری میتواند به شما اطمینان دهد که برنامه گفتار درمانی در منزل به بهترین شکل ممکن انجام میشود و فرد به نتایج مطلوب دست پیدا میکند.
سخن آخر
گفتار درمانی در منزل یکی از روش‌های مؤثر برای کمک به افرادی است که با مشکلات گفتاری و زبانی مواجه هستند. این نوع درمان به ویژه برای کودکانی که نیاز به توجه ویژه دارند یا بزرگسالانی که به دلیل بیماری یا آسیب دچار اختلال در گفتار شده‌اند، بسیار مفید است. یکی از نکات مهم در گفتار درمانی در منزل، ایجاد یک محیط آرام و حمایتی است که در آن فرد بتواند به راحتی با درمانگر ارتباط برقرار کند.
این محیط باید شامل ابزارها و منابعی باشد که به تقویت مهارت های گفتاری کمک می کند. همچنین، تعامل خانواده در این فرآیند بسیار حیاتی است؛ زیرا حمایت و تشویق اعضای خانواده می تواند انگیزه فرد را افزایش دهد و به پیشرفت سریع تر او کمک کند.
درمانگر باید برنامه های درمانی را متناسب با نیازهای خاص فرد تنظیم کند و از تکنیک های متنوعی مانند بازی های گفتاری، تمرینات تنفسی و فعالیت های تعاملی استفاده کند. در نهایت، پیگیری منظم و ارزیابی پیشرفت فرد نیز از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوان به بهبود مستمر و مؤثر دست یافت.
نتیجه گیری
گفتار درمانی در منزل میتواند با استفاده از روش‌های ساده و مؤثر، به بهبود مهارت‌های گفتاری فرد کمک کند. برخی از این فرآیند شامل ارزیابی نیازهای شخصی، طراحی برنامه‌ای منظم و هدفمند، تمرینات متمرکز بر تلفظ و افزایش دایره واژگان است.
استفاده از بازی‌های زبانی، تمرینات تنفسی و گفتاری تعاملی نیز به تقویت مهارت‌ها کمک میکند. همچنین، ایجاد محیطی حمایتی و همکاری با متخصصین گفتار درمانی نقش مهمی در موفقیت این فرآیند دارد. تمرکز بر نقاط قوت کودک، تمرین در محیط آرام و استفاده از ابزارهای آموزشی میتواند سرعت بهبود را افزایش دهد.
سوالات متداول در رابطه با گفتار درمانی در منزل
- چگونه میتوان نیازهای گفتاری کودک را در خانه ارزیابی کرد؟
با همکاری یک متخصص گفتار درمانی میتوان نیازهای خاص کودک را شناسایی و برنامهریزی کرد.
- چه فعالیتهایی برای بهبود تلفظ صحیح در خانه پیشنهاد میشود؟
تکرار کلمات مشکلساز و استفاده از آینه برای مشاهده و اصلاح حرکتهای دهان و زبان میتواند مؤثر باشد.
- چگونه میتوان دایره واژگان کودک را افزایش داد؟
استفاده از کتابهای مناسب سن و بازیهایی که نیاز به استفاده از کلمات جدید دارند، به افزایش دایره واژگان کمک میکند.
- آیا گفتار درمانی در منزل میتواند جایگزین مراجعه به متخصص شود؟
در موارد سادهتر بله، اما برای مشکلات پیچیدهتر حضور یک متخصص و تمرینات تخصصی ضروری است.
من چند وقت پیش این مقاله رو خونده بودم واقعا این روش هایی که گفتنی تاثیر گذارن ممنونم از سایت خوبتون