گفتاردرمانی و کاردرمان دو حوزه در علم درمان می باشند که به طور معمول در یک کلینیک انجام می شوند. بسیاری از مردم تفاوت این دو حوزه را به طور دقیق نمی دانند و اگر مشکلی پیش بیاید آگاه نیستند که باید از کدام حوزه کمک بگیرند. درست است که هردوی این خدمات در اکثر اوقات در یک کلینیک انجام می شوند، اما باید بدانید به کلی با یکدیگر متفاوت هستند و هرکدام در مشکلات خاصی می توانند کمک کننده باشند. اینکه کاردرمانی بهتر است یا گفتاردرمانی، اساس سوال اشتباهی است و نمی توان این دو رو بدین صورت با یکدیگر مقایسه کرد. کاردرمانگران و گفتاردرمانگران با توجه به تخصصی که دارند می توانند به بیماران مختلف کمک کنند. با ما در ادامه این مقاله همراه باشید تا تعریف دقیقی از این دو علم به شما ارائه دهیم.
ریشه گفتاردرمانی و کاردرمانی
هر دوی این دو علم در زیرشاخه بزرگتری از علم فیزیک درمانی می باشند که در نهایت به علم توانبخشی منجر می شود. زیرا در نهایت هدف از انجام کاردرمانی و گفتاردرمانی، توانبخشی به شخص آسیب دیده می باشد. در برخی از بیماری های، اقدامات هر دو دسته مورد نیاز می باشد. به همین دلیل این دو گروه متخصص با یکدیگر همکاری می کنند تا شرایط را برای مراجعه کننده بهبود بخشند. خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی، طیف وسیعی از بیماری ها و مشکلات را در بر می گیرد. افرادی که دچار شکستگی های مختلف می شوند، افرادی که دچار معلولیت هستند، بیماران پس از سکته مغزی و قلبی، اختلالات روانی خاص مانند اوتیسم، بیش فعالی، پارکینسون و هانگتینگتون همگی از مواردی هستند که می توان با اقدامات کاردرمانی و گفتاردرمانی به آن ها کمک کرد.
در ادامه با ما همراه باشید تا تعریف دقیقی از این دو مشکل به شما ارائه دهیم
گفتاردرمانی چیست؟
حوزه عملکرد گفتاردرمانی در صورت و هنجره خلاصه می شود. اقداماتی که گفتاردرمانگرها انجام می دهند متمرکز بر روی همین قسمت می باشد. ارتباطات کلامی، رفلکس هایی مانند بلع و اختلالات مانند لکنت زبان تماما به گفتاردرمانی مربوط هستند. در حقیقت گفتاردرمانگر وظیفه دارد تا فعالیت هایی که با لب و دهان انجام می شوند را تسهیل کند.
خوردن و آشامیدن، صحبت کردن به صورت روان، تکان دادن اجزای صورت و … همگی از مواردی هستند که در صورت اختلال و وجود مشکل در آن ها، با استفاده از خدمات گفتاردرمانی قابل اصلاح می باشد.
کاردرمانی چیست؟
حوزه عملکردی در کادرمانی بسیار گسترده تر از گفتاردرمانی می باشد و تمامی اجزای بدن را در بر می گیرد. کاردرمانگرها بیشتر بر روی توانایی های جسمی، ذهنی و حرکتی فرد آسیب دیده تمرکز می کنند و سعی می کنند با تقویت این موارد به استقلال شخص و حفظ کیفیت روزمره او کمک کنند. افرادی که دچار شکستگی در نواحی مختلف می شوند، افرادی که دچار معلولیت هستند، بیماران پس از سکته مغزی، سالمندان، کسانی که دچار مشکلات دیسک کمر و یا آرتروز هستند می توانند از خدمات کاردرمانی استفاده بکنند.
کاردرمانگران بیشتر در زمینه فعالیت های روزانه که واجب هستند فعالیت می کنند. کارهایی مانند خوردن و آشامیدن، جابه جایی و حرکت کردن، استفاده از سرویس بهداشتی، استحمام و موارد این چنینی همگی می توانند تحت الشعاع بیماری های مختلف قرار بگینرد. در واقع هدف این است که استقلال فرد در تمامی زمینه ها حفظ شود.
تفاوت بین کاردرمانی و گفتاردرمانی
همانطور که تا به حال متوجه شده اید، کاردرمانی و گفتاردرمانی شباهت هایی به یکدیگر دارند. در هر دو حوزه سعی می شود تا کیفیت زندگی فرد افزایش یابد. به طوری که در برخی از بیماری ها نیاز است که متخصصین هر دو حوزه با یکدیگر همکاری کنند تا یک برنامه درمانی مناسب برای مراجعه کننده طراحی کنند. این موضوع در بیمارانی که دچار سکته مغزی شده اند بسیار رایج می باشد.
تفاوت اصلی که در کاردرمانی و گفتاردرمانی وجود دارد این است که کاردرمانی بر روی فعالیت های روزانه شخص که برایش اهمیت زیادی دارد تمرکز می کند و کاردرمانگر سعی می کند استقلال فرد را در این زمینه ها حفظ کند. درحالی که در گفتاردرمانی تمرکز بر روی ارتباطات شخص و گفتار او دارد و سعی می کند اختلالات مربوط به خوردن و آشامیدن و موارد مربوط به این موضوع را برطرف کند. بنابراین تفاوت عمده ای در عملکرد این دو گروه درمانی وجود دارد.
اشتراک بین کاردرمانی و گفتاردرمانی
درست است که تفاوت عمده ای بین حوزه عملکردی این دو گروه وجود دارد. اما راه رسیدن به اهداف این دو گروه تقریبا یکسان می باشد. مواردی که در کاردرمانی و گفتاردرمانی یکسان هستند عبارتند از:
ارزیابی
هم کاردرمانگر و هم گفتاردرمانگر وظیفه دارند تا ارزیابی درستی از شرایط مراجعه کننده خود انجام دهند. به عبارتی دیگر، ارزیابی اولین مرحله در کاردرمانی و گفتاردرمانی می باشد.
ارزیابی شامل بررسی شرایط خود فرد و محیط اطرافش می باشد.
- بررسی سابقه بیماری ها
- شرایط مالی شخص مراجعه کننده
- محدودیت های او
- حمایت اطرافیان
- سن
- میزان تحصیلات
- شغل
- و …
همگی هم در امور کاردرمانی و هم در امور گفتادرمانی مشترک می باشند. بنابراین هردو باید توانند به دقت این دو موارد را بررسی کنند.
تغییرات در محیط زندگی
قدم بعدی ارزیابی شرایط محیطی مراجعه کننده می باشد. مراجعه کننده نمی تواند تمام وقت خود را در کلینیک صرف کند. از آنجایی که فرایند کاردرمانی و گفتاردرمانی همانند فیزیوتراپی محدود به کلینیک نمی باشند، بنابراین لازم است تا این اقدامات تمام زندگی شخص را در بر بگیرد. متخصصین این دو حوزه با بررسی محیط کار و زندگی شخص سعی می کنند تا تغییرات لازم را با توجه به شرایط او ایجاد کنند. این تغییرات قرار است به حفظ استقلال و انجام دادن کارهای روزانه به او کمک کند.
طرح یک برنامه درمانی
متخصصین هر دو زمینه باید بتوانند یک برنامه درمانی طراحی کنند. این برنامه قرار است به پیشرفت شخص و کاهش علائم بیماری کمک کند. برنامه درمانی طراحی شده با توجه به شرایط شخص و مشکلات او می باشد. در ادامه نیز کاردرمانگر و گفتاردرمانگر وظیفه دارند این برنامه را به طور منظم کنترل کنند. در صورتی که رسیدن به اهداف مشکل باشد، باید تغییراتی را در حین درمان ایجاد کنند.
به کدام متخصص باید مراجعه کنیم؟
توضیحاتی که درباره هر یک از این حوزه های درمانی داده شد، مشخص می کند که در صورت وجود مشکل باید به کدام یک مراجعه کنید. با این حال مثال هایی را از عملکرد هر دو حوزه آورده ایم:
در موارد زیر به کاردرمانگر مراجعه کنید:
- سکته مغزی یا قلبی
- پس از جراحی های سنگین
- شکستگی و در رفتگی
- در صورت قطع عضو
- بیماری های عصبی مانند گیلن باره، پارکینسون و هانگتینگتون
- اختلالاتی مانند بیش فعالی و اوتیسم
- مشکلات مزمن مانند دیسک کمر، ساییدگی مفصل زانو و …
- در موارد زیر باید به گفتاردرمانگر مراجعه کنید:
- سکته مغزی که باعث ایجاد مشکل در تکلم شود
- آسیب ها و تروما به سر
- اختلال در تکلم و ارتباط
- مشکلاتی مانند آفازی یا آپارکسی در گفتار
- مشکلاتی در بلع
- لکنت زبان
- مشکل در چسبیدگی زبان
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم که به طور کلی درباره کاردرمانی و گفتاردرمانی صحبت کنیم. البته باید بدانید که هرکدام از این حوزه های درمانی، شاخه های متفاوتی دارند که در موارد پایه ای مشابه هستند ولی تفاوت هایی با یکدیگر دارند. بنابراین طرح سوال کاردرمانی بهتر است یا گفتاردرمانی به طور کامل غلط است و با توجه به مشکل ایجاد شده باید از یک گروه و یا هردوی آن ها کمک گرفت.