انواع حافظه

حافظه وانواع آن:

از انواع حافظه می توان به کوتاه مدت و فال اشار کرد. حافظه کوتاه مدت و حافظه فعال هر دو در رشد خواندن نقش دارند. حافظه کوتاه مدت به ذخیره سازی موقت و یادآوری مطالب بدون تغییر اشاره دارد. به عنوان مثال وقتی کودک مطلبی را که شنیده، مو به مو تکرار کند. حافظه فعال به ذخیره سازی و یادآوری مطالبی که پردازش شده اند، اشاره دارد. در ادامه، 2 مدل حافظه توضیح داده می شود.

مدل خبر پردازی بدین صورت است:

محرک های محیطی – حافظه حسی – حافظه کوتاه مدت – حافظه بلند مدت

 حافظه محیطی:

محرک های محیطی مثل نور، صدا، حرارت… توسط گیرنده های حسی دریافت می شوند

حافظه حسی (یا مخزن حسی یا ثبت حسی):

حافظه حسی، نخستین مرحله پردازش اطلاعات است.

مدت نگهداری اطلاعات: پس از قطع تاثیر محرک برای یک تا سه ثانیه حفظ می شوند. برخی معتقدند برای هر یک از حواس ما یک حافظه حسی جداگانه وجود دارد. اطلاعاتی که مورد توجه قرار می گیرند و مهم تلقی می شوند وارد حافظه کوتاه مدت می شوند.

اطلاعات در حافظه حسی دقیقاً مطابق با محرک های حسی ذخیره می شوند اما در حافظه کوتاه  مدت رمزگردانی می شوند.

حافظه کوتاه مدت:

مدت زمات حفظ اطلاعات: حداکثر سی ثانیه

اگر بخواهیم اطلاعات موجود در این حافظه را برای مدت زمان بیشتری نگه داریم باید از استراتژی تکرار یا همان مرور ذهنی کمک بگیریم.

انواع رمزگردانی در حافظه کوتاه مدت:

رمز شنیداری

رمز دیداری

رمز معنایی

رمزهای سایر حواس

(این رمزها به این معناست که هر اتفاق یا خاطره ای را می توان با یکی از حواس به یاد آورد. مثلا وقتی بوی عطر کیک را میفهمید یاد یک خاطره خاص می افتید.)

تقطیع: عبارت است از دسته بندی اطلاعات به واحدها یا قطعه های کمتر. یک قطعه شامل گروهی از اطلاعات به هم مرتبط است.

یادگیری: یعنی اطلاعات رسیده به حافظه کوتاه مدت به رمز درآیند و با اطلاعات قبلاً آموخته شده  که در حافظه درازمدت ذخیره کرده ایم، پیوند برقرار نمایند. در این حالت مرور ذهنی نیز باید انجام شود تا بتوانیم بین مطالب جدید و قدیم ارتباط ایجاد کنیم.

حافظه کوتاه مدت هم از حافظه حسی و هم حافظه درازمدت اطلاعات دریافت می کند. حافظه کوتاه مدت، حافظه هشیار آدمی است.

حافظه درازمدت:

اطلاعات برای ذخیره شدن در حافظه درازمدت باید به رمز درآیند. این رمزگردانی به صورت های مختلفی انجام می گیرد و به حافظه های مختلفی می انجامد:

حافظه بیانی یک گزاره ای یا آشکار:

که شامل حافظه معنایی و حافظه رویدادی می شود.

حافظه غیربیانی (روندی، غیرآشکار یا ضمنی):

که شامل حافظه کسب مهارت و حافظه واکنش های هیجانی می شود.

حافظه بیانی:

حافظه ای است که دانش بیانی را در خود ذخیره می کند. یعنی دانشی که داریم را بتوانیم به صورت شفاهی یا کتبی بیان کنیم.

علت نامگذاری به حافظه آشکار نیز به این دلیل است که محتوای آن مشخص است.

حافظه معنایی: در آن معانی ذخیره می شوند. وقتی ما جمله ای را در یک کتاب می خوانیم معنی آن را حفظ می کنیم نه واژه ها یا ساختار دستوری آن را. حافظه معنایی معرف توانایی ما در یادآوری دانش مربوط به پدیده هایی است که در قالب کلمات، اعداد و سایر نمادهای شناخته شده ذخیره می شوند.

حافظه رویدادی: در آن، رویدادها ذخیره می شوند. این حافظه وابسته به مکان ها و زمان های خاص است.

مثلاً در مهمانی چه کسانی را دیده ایم، در کوه نوردی چه مناظری دیده ایم و..

در حافظه رویدادی تصاویر ذهنی نقش مهمی دارند.

درباره زمان مراجعه به گفتار درمانگر بدانید.

شباهت و تفاوت حافظه معنایی و رویدادی:

شباهت: هر دو قابل بیان اند، هر دو آشکار اند.

تفاوت: حافظه رویدادی تجارب حسی آنی را ثبت می کند اما حافظه معنایی دانش قابل انتقال به وسیله زبان را در خود ذخیره می کند

حافظه غیربیانی:

برخلاف حافظه بیانی که وابسته به یادآوری فعال یادگیری های قبلی است حافظه غیربیانی وابسته به یادآوری فعال یادگیری های قبلی نیست و آگاهی فرد از محتوای آن ضرورت ندارد.

مهم ترین انواع حافظه غیربیانی:

حافظه کسب مهارت: حافظه مهارت های مختلف بدنی و مهارت هایی که به صورت هوشیارانه در دسترس ما قرار ندارند.

حافظه واکنش های هیجانی: پاسخ به محرک های محیطی به صورت غیرارادی. مثلاً با دیدن سگ می ترسیم.

 مهم است که بدانیم در هر کاری فقط یک نوع از انواع حافظه استفاده نمی شود. بلکه حتی در ساده ترین کارها مانند بستن بند کفش! نیز از چندین نوع حافظه بهره مند می شویم.

بستن بند کفش هم می تواند حافظه بیانی باشد (بدانید چطور بند کفش بسته می شود) و هم غیربیانی (بتوانید ابتدا به صورت دانش معنایی و آگاهانه آن را انجام دهید سپس تبدیل به عادت که ناآگاهانه است کنید)

گنجایش و طول مدت نگهداری اطلاعات در حافظه درازمدت:

از چند دقیقه پس از یادگیری تا تمامی طول عمر برای گنجایش آن هیچ محدودیتی وجود ندارد.

با توجه به توضیحات ذکر شده در بالا، می توان حافظه بلند مدت را مثل یک آرشیو در نظر گرفت که اطلاعات مختلفی در آن ذخیره شده و هر زمان که نیاز باشد می توان آن ها را بازیابی نمود. حافظه کوتاه مدت را می توان مانند یک میز کار در نظر گرفت که قطعات اطلاعات (آیتم ها) روی آن قرار گرفته است و در اینجا نیاز کمی به پردازش اطلاعات وجود دارد. مثلاً وقتی از کودکی خواسته می شود در تصویر “قایق- ستاره-کتاب” را نشان دهد لازم است که این سه آیتم را در حافظه نگه داشته و سپس آن ها را نشان دهد.

مفهوم حافظه کاری زمانی مطرح می شود که نیاز باشد اطلاعات را در حالی که در حافظه اش نگهداری میکند، مورد پردازش نیز قرار دهد. مثلاً وقتی از کودک خواسته می شود “چیزی که روی آب شناور است-چیزی که می درخشد- چیزی که می خوانیم” را نشان دهد لازم است علاوه بر نگهداری آیتم ها، روی آن ها پردازش نیز انجام دهد.