تأخیر رشد حرکتی، به تاخیر در حرکت و هماهنگی عضلات کودک گفته میشود.
تاخیر رشد، زمانی نشان داده میشود که کودک به نقاط عطف خاصی در دوره زمانی مورد انتظار نرسیده باشد. با این حال، ما باید این را هم در نظر داشته باشیم که همه کودکان در یک جدول زمانی خاصی مهارت های خودشان را توسعه نمیدهند.
به عنوان مثال، برخی از نوزادان از نه ماهگی شروع به راه رفتن میکنند در حالی که برخی دیگر تا ۱۵ ماهگی اولین قدم های خود را بر نمیدارند. در هر دو مورد، نوزادان هنوز در محدوده رشد معمولی هستند. به علاوه، تفاوت های جزئی مربوط به انجام یک مهارت توسط کودک معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست. تأخیر رشدی تنها زمانی اتفاق می افتد که چیزی فراتر از «توسعه کندتر» یا «کمی عقب تر» باشد. چنین تاخیری توسط کودکی نشان داده میشود که از محدوده رشد خود عقب مانده یا به طور مداوم از همسالان خود عقب است.
رشد حرکتی چیست؟
به زبان ساده، رشد حرکتی، توسعه حرکت است. توانایی حرکت برای رشد انسان ضروری است. مهارت های حرکتی برای فعالیت های روزمره مانند نشستن، راه رفتن، دویدن، بالا رفتن از پله ها، برداشتن اشیا، استفاده از فنجان، چاقو و چنگال، ریختن نوشیدنی، لباس پوشیدن، در دست گرفتن و استفاده از مداد، خودکار، قیچی و استفاده از صفحه کلید ضروری است. رشد حرکتی تکامل تغییرات حرکتی در طول عمر است.
رشد حرکتی را می توان به دو بخش تقسیم کرد:
رشد حرکتی درشت: این شامل رشد عضلات بزرگ بدن کودک است. این ماهیچه ها به کودک شما اجازه می دهند غلت بزند، بنشیند، بخزد، بایستد، راه برود و بدود و فعالیت های روزانه را انجام دهد.
رشد حرکتی ظریف: ماهیچه های کوچک بدن به خصوص ماهیچه های دست را شامل میشود. این ماهیچه ها به کودک شما اجازه می دهد بطری، مسواک، مداد رنگی و مداد را در دست بگیرد. همچنین به کودک شما کمک میکنند تا اسباب بازی ها، پیراهن های دکمه دار را دستکاری کند، غذا بخورد و…
توسعه حرکتی همچنین شامل موارد زیر است:
درک اینکه ماهیچه های فرزندتان چقدر خوب کار میکنند. به این تون عضلانی گفته میشود. کودک شما به تون ماهیچه ای متعادل نیاز دارد تا بتواند ماهیچه های خود را رشد دهد و به راحتی از آنها استفاده کند.
درک سیستم دهلیزی و حس عمقی کودکتان. هر دو این موارد بخشی از سیستم حسی کودک هستند.
سیستم دهلیزی در گوش داخلی قرار دارد و به بدن اجازه میدهد تعادل خود را حفظ کند.
سیستم حس عمقی عضلات، مفاصل و تاندون ها را درگیر میکند. این به بدن اجازه میدهد تا بفهمد در کجا قرار دارد. حفظ تعادل و وضعیت بدن و داشتن حرکات هماهنگ تنها زمانی امکان پذیر است که سیستم حس عمقی به خوبی کار کند.
آیا می دانستید؟
رشد مهارت های حرکتی کودک معمولاً از یک ترتیب یا توالی قابل پیش بینی پیروی میکند.
رشد از درون بدن به بیرون اتفاق می افتد: این بدان معناست که کودکان معمولاً قبل از رشد، یا کنترل روی بازوهای خود پیدا میکنند یا کنترل انگشتانشان را را به دست می آورند.
رشد نیز از بالا به پایین شروع می شود: کودکان ابتدا باید سر خود را کنترل کنند، سپس بر پاهای خود کنترل خواهند داشت.
تاخیر در رشد حرکتی:
اگر کودک شما در مقایسه با سایر کودکان هم سن و سال خود به طور مداوم در مهارت های حرکتی عقب است. احتمالا دچار این عارضه شده است. به عنوان مثال، کودکی که تا چهار ماهگی غلت نمیزند، ممکن است در این یک مهارت کمی عقب باشد. اما اگر نتواند سرش را بالا نگه دارد و هنگام دراز کشیدن روی شکمش فشار بیاورد، در بیش از یک مهارت حرکتی عقب مانده است. این نشانه تاخیر رشد است.
علل تاخیر در رشد حرکتی:
علت تاخیر در رشد حرکتی دلیل مشخصی ندارد اما میتواند به دلیل:
ناهنجاری های کروموزومی
ناهنجاری های ساختاری مغز
بیماری های عفونی
حوادث، تروما هنگام تولد
خفگی هنگام تولد
فاکتورهای محیطی
تأخیر در رشد همچنین میتواند نشانه ای از سایر بیماری های زمینه ای باشد، از جمله:
فلج مغزی
اختلالات طیف الکل جنینی
اختلال طیف اوتیسم (ASD)
دیستروفی عضلانی
اختلالات ژنتیکی، مانند سندرم داون و سندرم X شکننده
در هر یک از این اختلالات، شدت مشکل ممکن است از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد.
مهارت های حرکتی – علائم هشدار دهنده اولیه را بشناسید و برای درمان اقدام کنید!
همه کودکان با سرعت های متفاوت و به روش های کمی متفاوت رشد میکنند. تفاوت در رشد ممکن است به شخصیت، خلق و خو، تجربیات یا حتی جنبه های فرهنگی مربوط باشد. برخی از کودکان با نیازهای خاصی متولد میشوند که میتواند بر سلامت، رشد و تکامل آنها تأثیر بگذارد. سایر کودکان ممکن است تا اواخر دوران کودکی خود نقایص رشد، تاخیر یا تفاوت را نشان ندهند.
برای والدین مهم است که علائم هشدار دهنده اولیه در مورد مهارت های حرکتی را بدانند تا کودک بتواند حمایت و کمک های لازم را به موقع دریافت کند.
درباره تقویت عضلات دست کودکان با تمرینات ساده در منزل بدانید.
نحوه تشخیص تاخیر حرکتی:
علائم عمومی:
دارای بازوها یا پاهای سفت است
هماهنگی ضعیفی دارد یا در مقایسه با سایر کودکان هم سن و سال خود به طور نامنظم و نامناسب حرکت میکند، یا در ترتیب انجام حرکات مشکل دارد.
هنگام انجام حرکات معمولی، واکنش های عجیب و غریبی از خود نشان میدهد مانند چرخیدن یا تکان دادن خود یا حتی تکا دادن دست ها.
هنگامی که نزدیک یا در آغوش گرفته میشود، خودش را از شما دور میکند یا به عقب می اندازد.
بدنشان حالت شل و خمیده دارد.
از یک طرف بدن بیشتر از طرف دیگر استفاده می کنند.
واکنش شدید به لمس، ساختار اجسام یا درد نشان میدهد.