بسیاری از افراد به دلایل مختلفی از جمله بیماریهای عصبی، استرس، عوامل فیزیولوژیکی یا مصرف مواد مخدر، دچار لرزش دست میشوند. با توجه به اینکه لرزش دست به طور مستقیم بر زندگی روزمره فرد تأثیر میگذارد، روشهای مختلفی وجود دارند که باعث کنترل و تا حدودی بهبودی این عارضه میشوند. کاردرمانی لرزش دست به عنوان یک روش موثر شامل انواع تمرینات تحرکی، فیزیوتراپی و روشهای روان درمانی میتواند بهبود قابل توجهی در کنترل لرزش دست ایجاد کند و زندگی روزمره افراد را بهبود بخشد.
برای دریافت انواع خدمات کاردرمانی برای درمان لرزش دست و یا خدمات گفتار درمانی میتوانید با شماره 09101427168 تماس گرفته و یا به کلینیک نگاه نوین در پیروزی مراجعه کنید.
لرزش دست
لرزش دست به دلایل مختلفی از جمله استرس، خستگی، مصرف بیش از حد کافئین، پرکاری تیروئید، اضطراب، قند خون پایین، مصرف سیگار یا الکل، افسردگی، کمبود ویتامین B12، اختلالات کبدی یا کلیوی، فشار عصبی، ورزش شدید، کمبود خواب، حملات عصبی، مصرف برخی داروها، بیماریهای نورولوژیک، ضطراب حاد و … رخ دهد.
اگر لرزش به طور ملایم و گاهی رخ دهد و زندگی عادی را تحت تأثیر قرار ندهد، معمولاً نیازی به درمان خاص نیست و میتوانید از روشهای خانگی یا توصیههای سنتی استفاده کنید. اما اگر لرزش دست شما به شدت و مداوم بوده و در زندگی روزمرهتان تأثیر منفی دارد، حتماً به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت اصلی را تشخیص داده و درمان مناسب را برای شما تجویز کند.
برای مثال، فردی که برای انجام کارهای حساس، نیاز به استفاده از دستهایش دارد میتواند با مشاوره پزشک داروهای ضد اضطراب یا دیگر داروها را مصرف کند. این داروها میتوانند کمک کنند تا لرزش دست کاهش یابد و فرد بتواند بهترین کارایی را در کارهای روزمره خود داشته باشد.
روش های درمان لرزش دست
روش های زیادی برای کادرمانی لرزش دست وجود دارد که کاردرمانگر ها از این روش ها برای درمان لرزش دست استفاده میکنند. در ادامه، روشهای مهم درمان با کاردرمانی برای لرزش دست را به صورت ساده و روشن توضیح خواهیم داد:
تغییرات در سبک زندگی
تغییر سبک زندگی میتواند به کاهش لرزش دست کمک کند. اجتناب از ورزشهای سنگین، مصرف معتدل الکل و کاهش مصرف مواد مانند کافئین میتواند موثر باشد.ورزش های سنگین همانند وزنه برداری و … و مصرف کافئین مانند قهوه زیاد
درمان بیماری های زمینه ای
اگر لرزش دست ناشی از بیماریهای زمینهای مانند پرکاری تیروئید باشد، درمان بیماری زمینهای میتواند بهبود لرزش دست را فراهم کند.
تکنیک های روان شناختی
فردی که به دلیل اضطراب دچار لرزش دست میشود، میتواند از تمرین تکنیکهای آرامسازی مانند تمرین تمرکز حواس و تنفس آرامسازی استفاده کند.
تعویض دارو
اگر لرزش دست ناشی از مصرف داروهای خاص باشد، مشاوره با پزشک برای تغییر دوز دارو یا نوع دارو میتواند کمک کننده باشد.
کاردرمانی برای لرزش دست
کاردرمانگران با کاردرمانی برای لرزش دست میتوانند با روش های مختلف درمانی و ایجاد تغییرات در محیط، به افرادی که دچار لرزش هستند کمک کنند تا به فعالیتهای روزانهشان ادامه دهند و محدودیتهای ناشی از لرزش دست را کاهش دهند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست میتواند به فرد تمریناتی را در جهت بهبود کنترل عملکرد و قدرت عضلانی خود و هماهنگی و تعادل آموزش دهد.
کاردرمانی برای لرزش دست
ورزشهای کاردرمانی عضلات ضعیف دست و بازو را تقویت کرده و نیروی از دست رفته را به آنها باز میگردانند. هرچه عضلات دست قویتر باشند، لرزش دست کمتر میشود، از این رو ورزشهای کششی به عنوان یک ابزار موثر برای مدیریت لرزش دست مورد استفاده قرار میگیرند.
به علاوه، انجام ورزشهای کششی باعث بهبود هماهنگی حرکتی فرد و کنترل حرکات ظریف دست میشود. این نوع کاردرمانی به فرد کمک میکند تا حرکاتی مانند نگه داشتن فنجان یا نوشتن را به طور بهتری کنترل کند. لرزش دست و بازو میتواند باعث اختلال در انجام حرکات ظریف شود، ولی با انجام ورزشهای کششی و کاردرمانی، میتوان هماهنگی حرکتی و کنترل دست را بهبود بخشید.
به عنوان مثال، فردی که دچار لرزش دست است ممکن است بتواند یک وسیله را آسان بردارد، اما به علت لرزش شدید، انجام حرکات دقیق مانند نوشتن را سخت بیابد. ورزشهای کششی و کاردرمانی این فرد را در کنترل لرزش دست و انجام حرکات دقیقتر تقویت میکند و به او کمک میکند که کارهای روزمرهاش را با خیال راحتتری انجام دهد.
چند تمرین کاردرمانی برای لرزش دست
در ادامه چند تمرین کاردرمانی برای لرزش دست معرفی میکنیم تا عضلات دست خود را تقویت کرده و لرزش دست را کاهش دهید.
تمرین اول
این حرکت را برای تقویت بازوها و کاهش لرزش دست، حداقل ۱۰ بار انجام دهید. توصیه میشود این تمرین را به صورت مرتب و در طول زمان انجام داده و به تدریج تعداد تکرارها و یا میزان وزن استفاده شده را افزایش دهید.
- در این تمرین میتوانید در هر حالتی که برایتان راحت است، نشسته یا ایستاده باشید. اما مهم است پشت خود را صاف نگه دارید و پاها را باز کنید.
- آرنج خود را نزدیک به لگن خود نگه دارید. این کار باعث میشود تمرکز تمرین بر روی عضلات بازو باشد.
- بازوی خود را از آرنج تا انگشتان به سمت جلو بکشید. سعی کنید دست خود را به جلو خم کنید و شانه خود را با دست لمس کنید. در هنگام انجام این حرکت به آرامی نفس بکشید.
- نفس خود را خالی کنید و به آرامی به حالت اولیه خود بازگردید.
تمرین دوم
این تمرین به ویژه برای افرادی که مچ دست آنها به دلیل لرزش دست ضعیف شده است، مناسب است. مچ ضعیف میتواند باعث تشدید لرزش دست شود و کارهایی مانند گرفتن چیزها یا نوشتن را سخت کند. این تمرین به تقویت عضلات مچ کمک میکند و عضلات دست را آرام میکند، در نتیجه یک ورزش بسیار موثر برای کنترل و کاهش لرزش دست است. این حرکت را ۵ بار برای هر دستتان تکرار کنید. همچنین میتوانید این تمرین را برای کف دست نیز انجام دهید.
برای انجام این تمرین، ابتدا روی صندلی بنشینید و پشت خود را صاف نگه دارید. اما اگر میخواهید میتوانید این تمرین را ایستاده نیز انجام دهید. سپس به شکل زیر عمل کنید:
- دست خود را به طور کامل به جلو بکشید و با کف دست دیگر مچ خود را به سمت پایین نگه دارید.
- انگشتان و کف دست خود را به سمت مچ خم کنید و به سمت پایین بکشید.
- انگشتان خود را با دست دیگر نگه دارید و آنها را به عقب و به سمت بدنتان بکشید.
- در این وضعیت به مدت ۱۰ ثانیه باقی بمانید. سپس به حالت اولیه خود برگردید و این تمرین را برای دست دیگر انجام دهید.
تمرین سوم
تمرین چرخش مچ یک تکنیک کاردرمانی لرزش دست است که باعث کاهش لرزش و اغزایش قدرت و انعطاف مچ دست میشود. این تمرین را میتوانید با هر دو دست یا به صورت جداگانه انجام دهید، به شرطی که راحتترین روش برای شما را انتخاب کنید. توصیه میشود که این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید و آن را به صورت روزانه انجام دهید تا نتایج مطلوب را بیابید.
- برای انجام این تمرین، ابتدا پشت خود را صاف نگه دارید و مچ دست خود را به صورتی که شما راحت هستید، خم کنید. سپس با آرامش نفس بکشید و مچ دست خود را به جهتهای مختلف بچرخانید. میتوانید جهت چرخش مچ را به صورت معکوس نیز تغییر دهید.
نکات مهم در تمرینات کاردرمانی لرزش دست
هنگامی که به انجام تمرینات کاردرمانی لرزش دست میپردازید، باید توجه کافی به نکاتی مانند شروع تمرینات با شدت کم، انجام تمرینات به طور منظم و توقف در صورت احساس درد داشته باشید.
نکته اول این است که شروع تمرینات را با شدت کم آغاز کنید. این کار به شما کمک میکند تا عضلات را به تدریج تقویت کنید و از آسیب دیدن جلوگیری کنید. همچنین، اگر احساس درد یا ناراحتی در حین انجام تمرینات داشتید، تمرین را متوقف کنید و به پزشک یا فیزیوتراپیست خود اطلاع دهید.
علاوه بر این، برخی توصیههای کلی برای افراد مبتلا به لرزش دست نیز وجود دارد. مثلاً اجتناب از مصرف کافئین و الکل که ممکن است لرزش را تشدید کنند، و خواب کافی داشتن و کنترل استرس از جمله این توصیههاست. همچنین، در صورت مشاهده لرزش دست، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا علت لرزش به طور کامل مشخص شود و پس از آن، با راهنمایی پزشک، تمرینات درمانی را شروع کنید.
سایر تمرینات موثر کاردرمانی برای درمان لرزش دست
کاردرمانی برای درمان لرزش دست میتواند شامل مجموعهای از فعالیتها و تمرینهای متنوع باشد تا از سفتی عضلات کاسته شود و کنترل بهتری بر روی حرکات دست به دست آید. در ادامه، چندین روش بسیار کاربردی را جهت درمان لرزش دست معرفی میکنیم که هم به تسکین تنشهای ذهنی کمک میکنند و هم قدرت دستها را افزایش میدهند.
- پیاده روی در طبیعت
کاردرمانی لرزش دست گاهی از یک فعالیت ساده اما اثربخش همچون پیاده روی در فضای باز آغاز میشود. قدم زدن در دل طبیعت جریان خون را بهبود میبخشد و سطح هورمون استرس را پایین میآورد؛ به همین دلیل میتواند لرزش ناشی از اضطراب یا خستگی را کاهش دهد. به ویژه اگر این کار را در هوای آزاد و مسیرهای سرسبز انجام دهید، هم احساس آرامش بیشتری خواهید داشت و هم ذهنتان خالی از تنشهای روزمره میشود.
نجوه انجام:
- مسیری را پیدا کنید که شیب کمی داشته باشد یا کاملا صاف باشد.
- سرعت قدم زدنتان را متناسب با توان خود تنظیم کنید و در صورت تمایل، موزیک آرامش بخش گوش دهید.
- طی پیاده روی، به تنفس خود توجه داشته باشید (دم و بازدم) تا استرس کمتری حس کنید.
- هر بار دست کم 20 دقیقه پیاده روی کنید و این زمان را به مرور افزایش دهید.
- تمرین قدرت با فنر یا گیره مچ
کاردرمانی برای لرزش دست معمولا تقویت عضلات مچ و ساعد را بخش مهمی از برنامه درمانی خود میداند. اگر ناحیه مچ ضعیف باشد، لرزشهای دست میتوانند بیشتر خود را نشان دهند. به کمک فنرهای تقویت مچ (یا گیرههای قابل تنظیم) میتوانید نیروی مناسب را برای هر سطح توان عضلانی انتخاب کرده و تمرینات خود را پیش ببرید. این تجهیزات گاهی تا 50 یا حتی 60 کیلو فشار را پوشش میدهند و امکان تغییر درجه سختی برای کاربران با قدرت مختلف فراهم است.
نحوه انجام:
- دستگاه فنری یا گیره مچ را در دست گرفته و به آرامی دو دسته آن را به هم نزدیک کنید.
- چند ثانیه در حالت فشرده نگه دارید و سپس به آرامی آن را باز کنید.
- در ابتدای کار، از کمترین فشار ممکن شروع کنید و به مرور درجه سختی را افزایش دهید.
- حداقل روزی دو تا سه نوبت تمرین کرده و در هر نوبت، 10 الی 15 تکرار انجام دهید.
- تمرین فشرده سازی توپهای ژلهای
در بسیاری از روشهای درمان لرزش دست، از توپهای ژلهای یا لاستیکی استفاده میشود تا عضلات دست و انگشتان به شکل هدفمند تحت تمرین قرار گیرند. این وسایل علاوه بر کاهش تنش، میتوانند به مرور زمان عضلات کوچک دست را تقویت کرده و لرزش دست را تا حدی کنترل کنند. استفاده از توپ نرم، حس ماساژ و آرامش را نیز به بیمار منتقل میکند.
نحوه انجام:
- توپ ژلهای یا لاستیکی را در کف دست قرار دهید و به آرامی فشار دهید.
- سه تا پنج ثانیه فشار را حفظ کرده و سپس دست را شل کنید.
- اگر احساس کردید توپ خیلی نرم یا خیلی سفت است، مدل دیگری از این وسیله را امتحان کنید.
- هنگام تماشای تلویزیون یا استراحت در محل کار، این تمرین را به عنوان یک عادت روزمره تکرار کنید.
- تکنیک مشتکردن تدریجی
یکی دیگر از درمان های لرزش دست، تکنیک مشت کردن تدریجی عضلات دست است که ترکیبی از تمرکز ذهنی و انقباض و انبساط عضلانی را در بر میگیرد. این شیوه نخستین بار توسط متخصصی به نام جکوبسون مطرح شد و به مرور در یوگا و روشهای ریلکسیشن نیز مورد استفاده قرار گرفت.
نحوه انجام:
- ابتدا دستها را به آرامی مشت کنید و روی حس فشار انگشتان تمرکز کنید.
- سه تا پنج ثانیه این حالت را حفظ کرده و سپس به صورت تدریجی مشت را باز کنید.
- در زمان بازکردن، بر آزادی و رهایی عضلات دست تمرکز کنید و تنفس عمیق داشته باشید.
- این کار را چند بار تکرار کنید تا احساس آرامش و سبکی در دستها را حس کنید.
- کشش ایمن در ناحیه گردن
شاید در نگاه اول، اجرای حرکات کششی گردن برای کاهش لرزش دست چندان منطقی به نظر نرسد، اما گردن و اعصاب مرتبط با بالاتنه سهم بزرگی در ایجاد و کنترل حرکات دست ایفا میکنند. فشار بیش از حد روی ریشههای عصبی گردن میتواند به لرزش شدیدتر یا بیحوصلگی حرکتی منجر شود. با حرکات کششی گردن، مقداری از این فشار کاسته شده و هماهنگی دستها بهتر برقرار میشود.
نحوه انجام:
- سر را با احتیاط به یک سمت خم کنید (برای مثال سمت چپ) و دست چپ را روی سر بگذارید تا کمی فشار ایجاد شود اما درد احساس نشود.
- چند ثانیه در این وضعیت بمانید، سپس سر را بالا آورده و به سمت مقابل (سمت راست) خم کنید.
- حین انجام حرکت، آرام و شمرده نفس بکشید و از فشار بیش از حد پرهیز نمایید.
- گردش فعال شانهها
لرزش دست با حرکت دادن شانهها نیز مرتبط است، زیرا سفتی در مفاصل شانه گاهی میتواند موجب انتقال تنش به مچ و انگشتان شود. با چرخش دورانی شانهها، جریان خون در عضلات بالاتنه افزایش مییابد و دامنهی حرکتی بدون سفتی و درد قابل اجرا میشود.
نحوه انجام:
- روی صندلی صاف بنشینید یا بایستید و کمرتان را صاف نگه دارید.
- شانهها را ابتدا به آرامی به سمت بالا و عقب بچرخانید.
- حدود 10 دور به صورت ساعتگرد تکرار کرده، سپس جهت حرکت را عوض کنید.
- سعی کنید حرکات را هماهنگ با تنفس انجام دهید تا حس آرامش بیشتری پیدا کنید.
- تمرین وزنه سبک روی مچ
گاهی میتوان با بستن یک وزنهی سبک به مچ دست، لرزش را کنترل و هم زمان با افزودن کمی مقاومت، عضلات را درگیر کرد. این کار علاوه بر تمرین قدرتی، باعث افزایش آگاهی بدنی (Proprioception) و ثابت نگه داشتن دست هنگام انجام فعالیتهای روزمره میشود.
نحوه انجام:
- یک وزنهی مچ بند (ترجیحا 0.5 کیلوگرمی) را دور مچ دست خود محکم ببندید.
- در حالت نشسته یا ایستاده، چند حرکت ساده مثل خم و راست کردن آرنج یا بالابردن بازو انجام دهید.
- اگر احساس فشار یا خستگی شدید داشتید، حجم وزنه را کاهش داده یا تمرین را متوقف کنید.
- تمرین لمس انگشتان به نوک بینی
فعالیت سادهای مانند رساندن نوک انگشت به بینی، تمرینی مناسب برای هماهنگی چشم و دست است که جزوی از کاردرمانی برای لرزش دست است. همچنین این کار به کنترل بهتر لرزش کمک میکند.
نحوه انجام:
- در حالت نشسته، دستها را مقابل خود نگه دارید.
- به آرامی نوک انگشت اشاره دست راست را به نوک بینی برسانید و سپس به موقعیت اولیه برگردانید.
- همان حرکت را با دست چپ تکرار کنید.
- سرعت را به تدریج کمی بیشتر کنید و در صورت موفقیت، چشمهایتان را لحظاتی ببندید تا تمرکز حرکتی بالاتر رود.
- ماساژ ملایم ساعد و دست
ماساژ میتواند تنش عضلانی را کم کند و جریان خون را افزایش دهد. با مالشهای دایرهای و آهسته در امتداد ساعد و کف دست، اغلب حس آرامش و سبکی جایگزین استرس و انقباض عضلانی میشود.
نحوه انجام:
- مقدار اندکی روغن ماساژ یا لوسیون روی دست بریزید.
- با حرکات دایرهای ملایم از مچ تا بالای ساعد را ماساژ دهید.
- در صورت وجود درد یا حساسیت زیاد، فشار را کمتر کنید.
- این کار را هر روز یا چند بار در هفته تکرار کنید.
سخن پایانی
کاردرمانی یکی از روشهای موثر در کنترل لرزش دست است. در این روش با بررسی علت دقیق لرزش، برنامه درمانی مناسب را برای بیمار طراحی میکنند. این برنامه شامل تمرینات تقویتی، تمرینات هماهنگی و تعادل، تکنیکهای کاهش استرس میشود.
سوالات متداول
1. آیا کاردرمانی برای لرزش دست مؤثر است؟
بله، کاردرمانی با استفاده از تمرینات فیزیکی مانند تقویت عضلات دست، کنترل حرکات ظریف و تمرینهای تعادلی، میتواند به بهبود کنترل و کاهش لرزش دست کمک کند.
2. آیا میتوانم تمرینات کاردرمانی را خودم انجام دهم؟
بله، در برخی موارد میتوانید تمرینات کاردرمانی را به صورت خودآموز انجام دهید، اما در صورتی که لرزش دست شما شدید است یا به علت بیماری خاصی ایجاد شده است، بهتر است از راهنمایی یک فیزیوتراپیست یا پزشک متخصص در این زمینه استفاده کنید.
3. چه مدت زمانی برای دیدن نتایج از تمرینات کاردرمانی باید صبر کرد؟
زمانی که برای دیدن نتایج از تمرینات کاردرمانی صبر کردن لازم است، ممکن است متغیر باشد و به وضعیت و شدت لرزش دست شما بستگی داشته باشد. اما به طور کلی، با انجام منظم و صحیح تمرینات، ممکن است پس از چند هفته بهبودی مشاهده شود. اگر هر گونه نگرانی یا علائم ناخواسته را تجربه میکنید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.